Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 105: Các thành phần biệt lập - Trường THCS Dũng Tiến

CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC TRỰC TUYẾNMÔN NGỮ VĂN 9UBND HUYỆN VĨNH BẢOTRƯỜNG THCS DŨNG TIẾN??Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP(TIẾP THEO)I. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)Đọc các đoạn trích sau đây ( trích từ truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân ) và trả lời câu hỏi?a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.1.Trong những từ ngữ in đậm (màu xanh) trên đây, từ ngữ nào được dùng để gọi, từ ngữ nào được dùng để đáp?a, Này: dùng để gọib, Thưa ông: dùng để đápTiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)Đọc các đoạn trích sau đây ( trích từ truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân ) và trả lời câu hỏi?a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.2.Những từ dùng để gọi người khác hay đáp lời người khác có tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu hay không?Không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu =>Tạo lập cuộc thoại, duy trì cuộc thoạia, Này: dùng để gọib, Thưa ông: dùng để đápTiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)Đọc các đoạn trích sau đây ( trích từ truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân ) và trả lời câu hỏi?a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.3. Trong những từ ngữ in đậm (màu xanh) đó? Từ ngữ nào được dùng để tạo lập cuộc thoại, từ ngữ nào được dùng để duy trì cuộc thoại đang diễn ra ?a, Này: dùng để gọib, Thưa ông: dùng để đáp=>Tạo lập cuộc thoại=> Duy trì cuộc thoạiTiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)Qua phân tích, tìm hiểu ví dụ, em hiểu thế nào là thành phần gọi - đáp?2. Thành phần gọi - đáp- Thành phần gọi - đáp được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.- Là thành phần biệt lập.Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)2. Thành phần gọi - đápII. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.Đọc những câu sau đây và trả lời câu hỏi.a. Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. (Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.	 (Nam Cao - Lão Hạc)1. Nếu lược bỏ các từ in đậm nghĩa sự việc của câu có thay đổi không? Vì sao?  Nghĩa của sự việc của mỗi câu không thay đổi, vì nó là thành phần đứng biệt lập (nó chỉ chú thích thêm về nghĩa)1. Ví dụ (SGK/ 31, 32)Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)2. Thành phần gọi - đápII. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.1. Ví dụ (SGK/ 31, 32)2. Ở câu (a), các từ in đậm (màu xanh) được thêm vào để chú thích cho cụm từ nào?Đọc những câu sau đây và trả lời câu hỏi.a. Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. (Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.	 (Nam Cao - Lão Hạc)-> Bổ sung chi tiết cho cụm từ “đứa con gái đầu lòng” 3. Ở câu (b) cụm chủ - vị in đậm chú thích điều gì?-> Giải thích cái ý nghĩ ấy chỉ diễn ra trong tâm trí riêng của ông giáo. Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.1. Ví dụ (SGK/ 31)Qua phân tích, tìm hiểu ví dụ, em hiểu thế nào là thành phần phụ chú?2. Thành phần gọi - đápII. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.1. Ví dụ (SGK/ 31, 32)2. Thành phần phụ chú.- Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.- Được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, cũng có khi đặt sau dấu hai chấm.- Là thành phần biệt lập.Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPI. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.Bài 1/ 32. Tìm thành phần gọi - đáp trong đoạn trích sau đây và cho biết từ nào được dùng để gọi, từ nào được dùng để đáp. Quan hệ giữa người gọi và người đáp là quan hệ gì (trên - dưới hay ngang hàng, thân hay sơ)?II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.III. LUYỆN TẬP.Bài 1/ 32 - Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn) => Quan hệ trên - dướiNày: dùng để gọiVâng : dùng để đáp I. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.III. LUYỆN TẬP.Bài 2/ 32Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPBài tập 2/ 32: Tìm thành phần gọi - đáp trong câu ca dao sau và cho biết lời gọi - đáp đó hướng đến ai. “Bầu ơi thương lấy bí cùng, Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn”.“Bầu ơi”-> gọi đáp- không hướng tới riêng ai mà hướng tới đồng bào (nhân dân) nói chung...I. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.III. LUYỆN TẬP.Bài 3 + 4/ 33Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPa. Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) Bài 3/ 33. Tìm thành phần phụ chú trong các đoạn trích sau và cho biết chúng bể sung điều gì?kể cả anh  thành phần phụ chú (chú thích cho: mọi người, chúng tôi)b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hoà bình, công bằng và công lí. Những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này – các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ - gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ  thành phần phụ chú ( chú giải cho Những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này)I. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.III. LUYỆN TẬP.Bài 3+4/ 33Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPBài 3/ 33. Tìm thành phần phụ chú trong các đoạn trích sau và cho biết chúng bể sung điều gì? c) Bước vào thế kỉ mới, muốn “sánh vai cùng các cường quốc năm châu” thì chúng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng những điểm mạnh, vứt bỏ những điểm yếu. Muốn vậy thì khâu đầu tiên, có ý nghĩa quyết định là hãy làm cho lớp trẻ - những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới – nhận ra điều đó, quen dần với những thói quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ nhất.  những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới  thành phần phụ chú ( chú giải cho: lớp trẻ)I. THÀNH PHẦN GỌI- ĐÁP.II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ.III. LUYỆN TẬP.Bài 5/ 33Tiết 105 CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬPBài 5/ 33. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ về việc thanh niên chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới, trong đó có câu chứa thành phần phụ chú.Gới ý: Hình thức: Một đoạn văn ngắn; có câu chứa thành phần phụ chú, trình bày chữ viết sạch đẹp, tránh sai chính tả, ngữ pháp Nội Dung: Chúng ta- những người chủ thực sự của tương lai - phải xác định được mình sẽ làm gì trong cuộc hành trình khi bước vào thế kỉ tới để xứng đáng với truyền thống của ông cha, để đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc năm châu, thanh niên chúng ta phải biết được nhiệm vụ của mình từ khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Mỗi thanh niên phải cố gắng học, tu dưỡng đạo đức, phẩm chất của mình để trở thành những con người toàn diện: có đức , có tài. Đất nước đang chờ đợi, tin tưởng và giao trọng trách cho thanh niên chúng ta ..Hướng dẫn học ở nhà1. Học nội dung kiến thức của bài học.2. Soạn bài: - Liên kết câu và liên kết đoạn văn. - Mùa xuân nho nhỏ