Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài 16: Văn bản Cố hương (Lỗ Tấn)

Kiểm tra bài cũ:Nhận xét thái độ và hành động của bé thu khi nhận ra ông Sáu là cha.Nêu cảm nhận của em về bé Thu khi nhận ông Sáu là ba.+ Nó kêu thét lên "ba ...a...a...ba!" và tiếng kêu như tiếng xé+ Nó vừa kêu vừa chạy ... cổ ba nó.+ Hai tay ... run run.Nó hiểu ra nguyên do vết sẹo trên mặt ba nó, nhờ lời bà ngoại giải thích - Có tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ nhưng dứt khoát, rạch ròi. Thu có nét cá tính và sự cứng cỏi đến mức tưởng như ương ngạnh nhưng vẫn là một đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ. Tác giả tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ em và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến, trân trọng.Lỗ TấnBài 16. Văn bản:CỐ HƯƠNG Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1.Tác giả:CỐ HƯƠNG(LỖ TẤN)Lỗ Tấn- Lỗ Tấn ( 1881 - 1936) là nhà văn Trung Quốc nổi tiếng.- Họ Chu, lúc nhỏ tên là Chu Chương Thọ, tên chữ là Dự Tài. Sau đổi tên là Chu Thụ Nhân.Quê: tỉnh Chiết Giang( Trung Quốc).- Thuở nhỏ ông học rất giỏi, lớn lên ông học các ngành: hàng hải, địa chất, y. Sau ông chuyển sang viết văn với ý định lấy văn học làm vũ khí biến đổi tinh thần dân chúng.Khu lưu niệmNăm 1981, thế giới đã kỉ niệm 100 năm ngày sinh của Lỗ Tấn với tư cách là danh nhân văn hóa Thế giới.Nhà lưu niệm Thiệu HưngNhà lưu niệm Bắc KinhThượng Hải Ba tập truyện ngắn nổi tiếng:-Gào thét (1918-1922) - Bàng hoàng (1924-25)- Chuyện cũ viết lại (1928-1936) Những tác phẩm tiêu biểu.Những tác phẩm tiêu biểu.AQ chính truyệnNhật kí người điênCỏ dạiLỗ Tấn còn viết tạp văn, làm thơ,viết tiểu luận, phê bình, nhật kíQuan điểm sáng tác: Văn học phục vụ nhân sinh, phục vụ cách mạng.2. Tác phẩm:“Cố hương” là truyện ngắn được in trong tập “Gào thét”. -Xuất xứ: -Nhân vật:I.Tác giả, tác phẩm1.Tác giả:CỐ HƯƠNG(LỖ TẤN)I.Tác giả, tác phẩm1.Tác giả:2. Tác phẩm:II. Đọc hiểu văn bản1. Đọc tìm hiểu chú thích 2. Bố cục: 3 phầnPhần 1: Từ đầu đến “ Làm ăn sinh sống”- Nhân vật Tôi trên đường về quêPhần 2: Tiếp đó đến “ Sạch trơn như quét” – Nhân vật Tôi những ngày ở quê.Phần 3: Còn lại: Nhân vật Tôi trên đường xa quê. Sau 20 năm trời đi xa, nhân vật tôi phải vượt qua 2000 dặm về thăm quê lần cuối cùng đang độ giữa đông. Về quê “tôi” thấy làng quê mình bỗng trở nên tiêu điều, xơ xác, hoang vắng khác xưa rất nhiều. Gặp lại mọi ngư­ời giờ đây cũng khác. Thím Hai Dương – nàng Tây thi đậu phụ đã trở thành người đàn bà tham lam tìm mọi cách để vơ vét của cải. Nhuận Thổ - người bạn cũ khoẻ mạnh cường tráng thời thơ ấu vui vẻ tinh nghịch giờ đã trở thành mụ mị, đần độn, sống chịu đựng trong cảnh khốn cùng . Rời quê ra đi, trong tâm trạng buồn, nhân vật tôi suy nghĩ, hi vọng về thế hệ con cháu mình (Hoàng- Thủy Sinh) ,về con đường đi của nông dân, của toàn xã hội để đất nư­ớc Trung Hoa phong kiến đi lên... Tóm tắt tác phẩm:hg	 Có ba bạn tranh luận với nhau về nhân vật chính trong tác phẩm “Cố hưương” của Lỗ Tấn:-Tôi là nhân vật chính.-Nhuận Thổ là nhân vật chính.-Cả hai đều là nhân vật chính.Ý kiến của em về vấn đề này như thế nào? Tại sao?-Hình tượng nhân vật Nhuận Thổ quả có vị trí quan trọng. Gần như mọi sự thay đổi ở làng quê đều tập trung ở nhân vật này. Do quan hệ đặc biệt trong quá khứ giữa Nhuận Thổ và “tôi”, chính sự thay đổi ấy là nhân tố tác dộng mạnh nhất đến tư tưởng tình cảm của “tôi”.- Tuy nhiên, nhân vật “tôi” là đầu mối của toàn bộ câu chuyện, có quan hệ với toàn bộ hệ thống nhân vật. Từ đó toát lên tư tưởng chủ đạo của tác phẩm.Vì thế: Nhuận thổ là nhân vật chính, “Tôi” mới là nhân vật trung tâm.- Thời tiết đang độ giữa đông – trời u ám ,giá lạnh . Cè H­¬ng Lç TÊnI. T×m hiÓu chung1. Nh©n vËt “ T«i”a. Trªn ®­êng vÒ quªLỗ TấnII. T×m hiÓu chi tiÕtTiÕt 76:II. Đọc hiểu văn bảna.Nhân vật “tôi” * Trên đường về quê:Lỗ Tấn3.Phân tích- Sáng tinh mơ - Trên mái ngói mấy cọng rơm phất phơ - các gia đình đã dọn đi nhiều, càng hiu quạnh .- Thời tiết đang độ giữa đông – trời u ám, giá lạnh .I.Tác giả, tác phẩm Thấp thoáng thôn xóm tiêu điều . Đẹp không ngôn ngữ nào diễn tả được Trời âm u, cảnh tượng hiu quạnh Cảnh thật thê lương Đẹp tràn đầy sức sống Cảnh thần tiên “vầng trăng tròn vàng thắm” CỐ HƯƠNG Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”a. Trên đường về quê Xưa NayLỗ TấnII. Đọc hiểu văn bảnTiết 86,87,88- Sử dụng nghệ thuật kể kết hợp tả, biểu cảm, so sánh, đối chiếu. - buồn se sắt - ngạc nhiên, không tin là làng mình.I.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”a. Trên đường về quê-> Tâm trạng :Thất vọng, hụt hẫng vì làng xóm tiêu điều, hoang vắng.Lỗ TấnII. Đọc hiểu văn bản- Cảnh :- Sáng tinh mơ - Trên mái ngói mấy cọng rơm phất phơ - các gia đình đã dọn đi nhiều, càng hiu quạnh Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”a. Trên đường về quêb. Những ngày ở nhà –> Hoang vắng, hiu quạnh gợi cảm giác buồn.II. Đọc hiểu văn bản- Nỗi buồn của người sắp rời phải nơi mình sinh ra và lớn lên, từng gắn bó niềm vui nỗi buồn trong cuộc đời mà chưa hẹn ngày gặp lại – Nỗi buồn khó nói thành lời - Đó chính là nỗi buồn trước sự thay đổi của quê hương.Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”a. Trên đường về quêb. Những ngày ở nhà -Mọi người thay đổi: tiều tuỵ, nghèo đói, sa sút, tình bạn không còn-Tâm trạng: Càng buồn, đau xót, cô đơn, chấp nhận chia tay với quê.II. Đọc hiểu văn bảnLỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”a. Trên đường về quêb. Những ngày ở nhà c.Trên thuyền rời cố hương.- Con thuyền, cảnh vật xa dần > không chút lưu luyếnHi vọng và tin tưởng vào tương lai,mơ ước cuộc đời đổi mớitốt đẹp hơn.II. Đọc hiểu văn bản ? Tác giả lưu giữ hình ảnh Nhuận Thổ khi còn nhỏ là một hình ảnh tuyệt đẹp. Hãy tìm chi tiết chứng minh điều đó.? ?Tác giả nói "Tôi nhận ra ngay Nhuận Thổ nhưng không phải là Nhuận Thổ trong kí ức tôi". So với trước, NT có gì thay đổi?Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.a. Nhân vật Nhuận Thổ.II. Đọc hiểu văn bản TRƯỚC KIA BÂY GIỜ - Khuôn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật, cổ đeo vòng bạc. - Cao gấp đôi trước, da vàng sạm, có nếp nhăn - Đội mũ lông chiên bé tí tẹo. - Đội mũ lông chiên rách bươm, mặc chiếc áo bông mỏng dính. Bàn tay hồng hào lanh lẹ mập mạp. Tỏ ra biết nhiều chuyện. - Tay nứt nẻ như vỏ cây thông. Tỏ ra rụt rè. Trước kia Bây giờ Tình cảm bạn bè , thân thiếtNói năng thiểu não, xưng hô cung kính Lúc nhỏ còn là cậu bé nông dân khoẻ mạnh, lanh lợi tháo vát, hiểu biết nhiềuThay đổi nhiều – Là người nông dân già nua,nghèo khổ,đần độn,mụ mẫm, cam chịu số phận-> Thay đổi rất nhiều: Tiều tuỵ, già nua, nghèo khổ,đần độn. - Do xã hội phong kiến - đông con nhà nghèo, chỗ nào cũng hỏi tiền không luật lệ gì cả , mất mùa thuế nặng , lính tráng , trộm cắp, quan lại đày đoạ. - Phản ảnh hiện thực đầy đau khổ của xã hội Trung Quốc thời bấy giờ . Tình trạng mụ mẫm,thái độ cam chịu của Nhuận Thổ nói riêng và số phận của người nông dân Trung Quốc nói chung , đó chính là điều nguy hiểm ,trăn trở đau xót nhất của nhà văn.Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.a. Nhân vật Nhuận Thổ.II. Đọc hiểu văn bản Theo em trong con người Nhuận Thổ điều duy nhất không thay đổi là gì?Lỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.a. Nhân vật Nhuận Thổ.-> Phẩm chất quý bạn giữ nguyên.II. Đọc hiểu văn bản Đó là con đường “Tôi” và cả gia đình đang đi. Con đường đi lên cho tất cả hình ảnh ở tương lai, đổi mới,đó là niềm hy vọng của nhà văn về một ngày mai tươi sáng đối với cả dân tộc.I.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.3. Hình ảnh con đường.Vấn đề đặt ra: Xây dựng những cuộc đời mới, những con đường mới tốt đẹp hơn cho tương lai. Hi vọng vào thế hệ trẻlàm thay đổi quê hương.Con đường biểu tượng-> suy nghĩ, liên tưởng về hiện tại và tương lai.II. Đọc hiểu văn bảnLỗ Tấnb.Chị Hai Dương Trước kia Bây giờNàng Tây Thi đậu phụ – lưỡng quyền không caoNgười đàn bà trên dưới 50 tuổi – lưỡng quyền nhô raMôi không mỏng,chị là người phụ nữ khá xinh đẹpMôi mỏng dính chân nhỏ xíu giống chiếc compaLỗ TấnI.Tác giả, tác phẩm1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.a. Nhân vật Nhuận Thổ.II. Đọc hiểu văn bảnb.Chị Hai DươngHình hài: xấu xí, tiều tuỵ.Tính cách: đanh đá, ngoa ngoắt, đơm đặt, tham lam, ích kỷI.Tác giả, tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Nhân vật “ Tôi”2. Các nhân vật khác.a. Nhân vật Nhuận Thổ.? Qua sù thay ®æi cña c¸c nh©n vËt t¸c gi¶ muèn nãi lªn ®iÒu g->Sự sa sút, điêu tàn của quê hương vì nghèo đói, lạc hậu-> Nhân cách con người cũng thay đổi. Đây là hình ảnh XH Trung Quốc đầu thế kỷ XX thu nhỏ.Lỗ TấnEm hãy nêu nghệ thuật, chủ đề của truyện Cố Hương? b. Nghệ thuật: Bố cục chặt chẽ,cách sử dụng sinh động những thủ pháp nghệ thuật : hồi ức, hiện tại,đối chiếu,đầu cuối tương ứng.Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật đọc đáo góp phần khắc hoạ tính cách nhân vật và chủ đề tác phẩm.a. Nội dung: Thông qua việc tường thuật chuyến về quêlần cuối của nhân vật “Tôi”, những rung cảm của “Tôi” trước sự thay đổi của quê hương, đặc biệt là của Nhuận Thổ, tác giả đã phản ánh hiện trạng của xã hội phong kiến Trung Quốc đồng thời đặt ra vấn đề đường đi của người nông dân, của toàn xã hội để mọi người suy ngẫm.Lỗ TấnIII. TỔNG KẾT