Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tập làm văn: Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

 
TẬP LÀM VĂN 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN 
( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Trang 61 - 62) 
 Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, lòng ta cứ xao xuyến, vấn vương trước vẻ đẹp của những con người, trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, thiên truyện như muốn nói với ta rằng: Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ. 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Trang 61 - 62) 
 Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. Trong lời giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô gái, bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”. Đã mấy năm nay, anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Công việc hàng ngày của anh là đo gió, đo nhiệt độ, đo mưa, đo nắng rồi ghi chép, rồi gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhiều mùa, nhiều đêm anh phải đối chọi với gió tuyết và lặng im. Vậy mà anh rất yêu công việc của mình. Chúng ta hãy nghe lời nói của anh thanh niên với ông hoạ sĩ: “[..] khi ta làm việc, ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. Còn đây là tâm sự của anh với cô kĩ sư trẻ: “[ ] lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà!”. Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn. 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Trang 61 - 62) 
 Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “nhà” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “Anh con trai, rất tự nhiên, như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý. 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Trang 61,62) 
 Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước. 
I . Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
1. Tìm hiểu ví dụ (SGK- Trang 61 - 62) 
 Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị nơi Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu. 
( Quỳnh Tâm ) 
Vấn đề nghị luận của văn bản : Vẻ đẹp của anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa-Pa” của Nguyễn Thành Long. 
Những phẩm chất đức tính đẹp đẽ, đáng yêu của nhân vật anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long. 
BỐ CỤC 
Phần I : Đoạn 1( mở bài) Khái quát về tác phẩm “Lặng Lẽ Sa Pa” và nhân vật Anh thanh niên 
Phần 2: Đoạn 2,3,4 ( thân bài): Vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật Anh thanh niên 
Phần 3: Đoạn 5( kết bài): Khái quát những suy nghĩ, cảm xúc của người viết về nhân vật Anh thanh niên 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, lòng ta cứ xao xuyến, vấn vương trước vẻ đẹp của những con người, trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực 
trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội v à chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, thiên truyện như muốn nói với ta rằng: Bên trong 
vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng. 
ĐOẠN 1 
Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật n à o của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên l à m công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ. 
 NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Trong lời giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô gái, bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”. Đã mấy năm nay, anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Công việc hàng ngày của anh là đo gió, đo nhiệt độ, đo mưa, đo nắng rồi ghi chép, rồi gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhiều mùa, nhiều đêm anh phải đối chọi với gió tuyết và lặng im. Vậy mà anh rất yêu công việc của mình. Chúng ta hãy nghe lời nói của anh thanh niên với ông hoạ sĩ: “[..] khi ta làm việc, ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. Còn đây là tâm sự của anh với cô kĩ sư trẻ: “[ ] lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà!”. Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn. 
ĐOẠN 2 
Câu văn nêu luận điểm 
Trước tiên, nhân vật anh thanh niên n à y đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. 
 NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “nhà” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “Anh con trai, rất tự nhiên, như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý. 
ĐOẠN 3 
Câu văn nêu luận điểm 
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. 
Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. 
 NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước. 
ĐOẠN 4 
Câu văn nêu luận điểm 
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nh à ng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Th à nh Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ m à thú vị nơi Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ gi à thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời m à mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn n à y, phải chăng nh à văn muốn khẳng định: 
ĐOẠN 5 
Câu văn cô đúc vấn đề nghị luận 
Cuộc sống của chúng ta được l à m nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao v à thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt th à nh như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu. 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
 HỆ THỐNG LUẬN ĐIỂM 
- Anh thanh niên là người có tấm lòng yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc 
Anh thanh niên là người hiếu khách, quan tâm đến người khác: 
- Anh thanh niên là người rất khiêm tốn . 
ĐOẠN 2 
Luận điểm 
Anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. 
- Nhân vật anh thanh niên có cuộc sống cô độc, một mình anh trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600 mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo 
- Công việc rất khó khăn, vất vả , phải đối mặt với gió tuyết, lặng im 
- Tuy công việc vất vả như vậy nhưng anh rất yêu công việc và anh có những suy nghĩ rất chín chắn, phát ngôn rất chính xác, thâm thúy về công việc . 
- Anh thanh niên biết sắp xếp cuộc sống: đọc sách, nuôi gà trồng hoa 
Luận cứ 
Cách triển khai 
Diễn dịch 
Phép lập luận 
P hân tích v à chứng minh 
ĐOẠN 3 
Luận điểm 
Anh thanh niên là người hiếu khách, quan tâm đến người khác 
- Anh thanh niên rất là mến khách kể cả Bác lái xe hay những người đi trên xe của Bác, mến ngay từ phút gặp gỡ ban đầu như ông họa sĩ, cô kĩ sư. Anh vui, hồ h ở i khi được đón khách đến nhà chơi 
- Anh rất là chu đáo, quan tâm đến mọi người, tặng vợ bác lái xe của tam thất khi biết lúc bác ấy ốm, Tặng bó hoa cho cô kĩ sư trong lần gặp mặt đầu tiên, tặng giỏ trứng cho ông họa sĩ và cô kĩ sư khi tạm biệt anh để tiếp tục cuộc hành trình 
Luận cứ 
Cách triển khai 
Diễn dịch 
Phép lập luận 
P hân tích v à chứng minh 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
ĐOẠN 4 
Luận điểm 
Anh thanh niên rất khiêm tốn 
+ Dù có nhiều đóng góp cho đất nước, cho quê hương nhưng anh cảm thấy những đóng góp của mình là nhỏ bé. 
+ Anh ngượng ngùng từ chối khi biết ông họa sĩ muốn vẻ chân dung anh và nói anh không có gì đáng vẽ cả, anh còn giới thiệu những người đồng đội rất xứng đáng để được vẽ hơn mình 
Luận cứ 
Cách triển khai 
Diễn dịch 
Phép lập luận 
P hân tích v à chứng minh 
 NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Hệ thống luận điểm, luận cứ 
1. Anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình: 
- Nhân vật anh thanh niên có cuộc sống cô độc, một mình anh trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600 mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo 
- Công việc rất khó khăn, vất vả , phải đối mặt với gió tuyết, lặng im 
- Tuy công việc vất vả như vậy nhưng anh rất yêu công việc và anh có những suy nghĩ rất chín chắn, phát ngôn rất chính xác, thâm thúy về công việc như: 
- Anh thanh niên biết sắp xếp cuộc sống: đọc sách, nuôi gà trồng hoa 
2. Anh thanh niên là người hiếu khách, quan tâm đến người khác: 
- Anh thanh niên rất là mến khách kể cả Bác lái xe hay những người đi trên xe của Bác, mến ngay từ phút gặp gỡ ban đầu như ông họa sĩ, cô kĩ sư. Anh vui , hồ hỡi khi được đón khách đến nhà chơi 
- Anh rất là chu đáo, quan tâm đến mọi người, tặng vợ bác lái xe của tam thất khi biết lúc bác ấy ốm, Tặng bó hoa cho cô kĩ sư trong lần gặp mặt đầu tiên, tặng giỏ trứng cho ông họa sĩ và cô kĩ sư khi tạm biệt anh để tiếp tục cuộc hành trình 
3. Anh thanh niên rất khiêm tốn : 
+ Dù có nhiều đóng góp cho đất nước, cho quê hương nhưng anh cảm thấy những đóng góp của mình là nhỏ bé. 
+ Anh ngượng ngùng từ chối khi biết ông họa sĩ muốn vẻ chân dung anh và nói anh không có gì đáng vẽ cả, anh còn giới thiệu những người đồng đội rất xứng đáng để được vẽ hơn mình 
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
 	 NỘI DUNG BÀI HỌC 
- Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể. 
- Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm được người viết phát hiện và khái quát. 
- Các nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận chặt chẽ, thuyết phục. 
- Bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) cần có bố cục mạch l ạ c, có lời văn chuẩn xác, gợi cảm. 
Đọc v à sửa chữa 
Viết b à i 
Lập d à n b à i 
Tìm hiểu đề v à tìm ý 
Bước 4 
Bước 3 
Bước 2 
Bước 1 
II . CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Đề b à i: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn L à ng của Kim Lân. 
Bước 1:Tìm hiểu đề v à tìm ý. 
a.Tìm hiểu đề 
- Kiểu b à i: nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích). 
- Vấn đề nghị luận: nhân vật ông Hai 
- Phạm vi nghị luận: tác phẩm L à ng của Kim Lân 
b. Tìm ý 
- Đặt các câu hỏi đề tìm ý. 
Đưa ra hướng trả lời các câu hỏi đó một cách ngắn gọn. 
0818871127 
Câu hỏi tìm ý 
Phương án trả lời 
1. Điểm nổi bật của ông Hai là gì? 
Tình yêu làng hòa quyện với lòng yêu nước. 
2. Biểu hiện của điểm nổi bật đó. 
Tình yêu làng và tình yêu nước của ông Hai xuyên suốt toàn bộ truyện. 
- Tâm trạng nhớ làng và sự quan tâm tới kháng chiến trước khi nghe tin làng lập tề theo Tây. 
- Tâm trạng khi nghe tin dữ về làng. 
- Niềm vui khi tin đồn được cải chính 
3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật có gì đặc sắc ? 
- Đặt nhân vật trong tình huống thử thách. 
- Miêu tả tâm lí nhân vật. 
- Hình thức ngôn ngữ đối thoại (độc thoại,độc thoại nội tâm, đối thoại) 
4. Đánh giá về đặc điểm nổi bật đó. 
- Tình cảm yêu nước bao trùm lên tình cảm làng quê, tình cảm làng quê làm sâu sắc hơn tình yêu quê hương đất nước. 
- Đây là chuyển biến mới trong tình cảm của người nông dân Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. 
 II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 2: Lập d à n ý 
1. Mở b à i: 
- Giới thiệu về tác giả Kim Lân v à truyện ngắn L à ng 
- Giới thiệu về nhân vật ông Hai v à nêu suy nghĩ chung về nhân vật. 
2. Thân b à i : triển khai các nhận định về tình yêu l à ng, yêu nước của nhân vật ông Hai v à nghệ thật đặc sắc của nh à văn. 
LĐ1: Tình yêu l à ng, yêu nước của ông Hai l à tình cảm nổi bật, xuyên suốt to à n truyện. 
- Tình cảm của ông Hai đối với l à ng với nước trước khi nghe l à ng theo Tây. 
- Tâm tạng đau đớn, tủi hổ khi nghe khi nghe tin l à ng chợ Dầu theo Tây. 
- Niềm vui khi nghe tin đồn về l à ng được cải chính. 
LĐ2: Nghệ thuật xây dựng nhân vật ông Hai 
LĐ3: Đánh giá: 
- Lòng yêu l à ng, yêu nước của ông Hai 
- Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm. 
3. Kết b à i : 
- Sức hấp dẫn của hình tượng nhân vật. 
- Th à nh công của nh à văn khi xây dựng nhân vật ông Hai 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 3: Viết b à i 
HƯỚNG DẪN VIẾT MỞ BÀI 
MỞ BÀI 1 
 Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, Kim Lân l à một gương mặt độc đáo. Do ho à n cảnh sống của mình,ông am hiểu sâu sắc sinh hoạt ,tâm lý của người nông dân.Kim Lân được xem l à nh à văn của nông thôn của người dân quê Việt Nam với vẻ đẹp mộc mạc,đậm đ à . “L à ng ” l à một trong những truyện ngắn đặc sắc của Kim Lân. Tác phẩm n à y được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, thể hiện một cách sinh động vẻ đẹp của tình yêu l à ng, lòng yêu nước của người nông dân. Ai đến với “L à ng” chắc khó quên được ông Hai - một nhân vật nông dân mang những nét đẹp đáng yêu qua ngòi bút khắc họa t à i tình của Kim Lân. 
 Đi từ khái quát đến cụ thể. 
Tác giả tác phẩm nhân vật 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 3: Viết b à i 
HƯỚNG DẪN VIẾT MỞ BÀI 
MỞ BÀI 2 
 Tình yêu l à ng, sự gắn bó với nơi chôn rau cắt rốn l à một tình cảm sâu nặng ở con người Việt Nam nói chung đặc biệt ở người nông dân nói riêng. Lịch sử văn học từng xây dựng th à nh công nhiều nhân vật mang tình cảm đáng quý ấy.Nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “L à ng” của Kim Lân l à một trong những trường hợp tiêu biểu như thế. 
Nêu trực tiếp suy nghĩ của người viết . 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 3: Viết b à i 
HƯỚNG DẪN VIẾT MỞ BÀI 
 MỘT SỐ CÁCH MỞ BÀI KHÁC 
 Từ câu thơ, câu danh ngôn liên quan đến vấn đề nghị luận để dẫn dắt đến vấn đề nghị luận. 
 Ví dụ: Người ta có thể tách con người ra khỏi quê hương chứ không thể tách quê hương ra khỏi con người. (Gaxun Gamzatốp) 
 Từ lý luận văn học để dẫn dắt đến vấn đề nghị luận. 
 Ví dụ: từ vai trò của nhân vật trong tác phẩm tự sự để dẫn dắt đến vấn đề nghị luận. 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI THÂN BÀI 
Thân b à i :Triển khai các nhận định về tình yêu l à ng,yêu nước của nhân vật ông Hai v à nghệ thuật đặc sắc của nh à văn. 
a) Tình yêu l à ng yêu nước của nhân vật ông Hai l à tình cảm nổi bật, xuyên suốt to à n bộ truyện 
- Tình cảm của ông Hai đối với l à ng với nước trước khi nghe tin l à ng theo Tây 
+Nhớ l à ng, nhớ những ng à y tham gia kháng chiến. 
+Theo dõi tin tức kháng chiến. 
- Tâm trạng đau đớn tủi hổ của ông Hai khi nghe tin l à ng mình theo giặc 
+ Khi mới nghe tin 
+ Khi về đến nh à 
+ Những ng à y sau 
+ Khi mụ chủ nh à đánh tiếng đuổi đi 
+ Khi trò chuyện với con trai 
- Niềm vui khi tin đồn về l à ng được cải chính 
+ Niềm vui sướng 
+ Khoe nh à bị đốt 
b)Nghệ thuật xây dựng nhân vật ông Hai 
- Đặt nhân vật trong tình huống thử thách 
- Miêu tả tâm lí nhân vật 
- Hình thức ngôn ngữ (đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm) 
c) Đánh giá về lòng yêu l à ng v à yêu nước của ông Hai 
- Tình cảm yêu nước bao trùm lên tình cảm l à ng quê, tình cảm l à ng quê l à m sâu sắc hơn tình yêu quê hương đất nước. 
- Đây l à chuyển biến mới trong tình cảm của người nông dân Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 3: Viết b à i 
HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI THÂN BÀI 
 Lần lượt trình b à y các luận điểm về nhân vật ông Hai theo d à n b à i. Trong quá trình viết phần n à y cần chú ý : 
- Nêu rõ các ý kiến nhận xét của mình về tình yêu l à ng, yêu nước của nhân vật ông Hai , về cách thể hiện đặc sắc của Kim Lân. 
- Ở từng luận điểm có sự phân tích, chứng minh cụ thể, chính xác bằng những dẫn chứng trong tác phẩm ( về tâm trạng, suy nghĩ ; về lời nói, cử chỉ, h à nh động ; về thái độ của ông đối với các nhân vật khác ) 
- Giữa các luận điểm, đoạn văn cần có sự liên kết, chuyển tiếp. 
Triển khai một nội dung trong thân b à i 
Xác định mục tiêu 
- Chỉ ra được diễn biến tâm trạng ông Hai 
- L à m rõ được lòng yêu l à ng, yêu nước của ông Hai 
Nhận xét chung 
- Đoạn văn kể về cuộc trò chuyện giữa ông Hai v à con trai đã thể hiện một cách chân th à nh v à cảm động nỗi lòng sâu xa bền chặt của người nông dân chất phác n à y đối với l à ng quê, với kháng chiến v à đất nước 
Dẫn chứng, phân tích, chứng minh, bình luận, đánh giá 
- Ông Hai hỏi con « Nh à con ở đâu » cũng l à để khắc ghi cái tên l à ng chợ Dầu trong tâm khảm, gợi nhắc con về nơi chôn rau cắt rốn, về tình cảm cội nguồn thiêng liêng. 
- Ông lại hỏi con « Thế con ủng hộ ai » lời đứa bé r à nh rọt : « Ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm » khiến lòng lão vô cùng xúc động « nước mắt chảy ròng ròng hai bên má ». ông nói với con m à như khẳng định với chính mình : « Ừ đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ con nhỉ ! » 
- Những lời độc thoại nội tâm : « Anh em cụ Hồ trên đầu » như một lời thề thiêng liêng 
- Nghệ thuật : sử dụng đối thoại mang tính độc thoại, kết hợp với độc thoại nội tâm 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 3: Viết b à i 
 Ông Hai trong “L à ng” l à một nhân vật tạo ấn tượng sâu sắc đối với người đọc. Qua truyện ngắn n à y, bằng những tình huống, chi tiết chân thực, thú vị, bằng nghệ thuật miêu tả tâm lý sinh động Kim Lân đã đem đến cho chúng ta một hình tượng hấp dẫn về người nông dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Tình yêu thiết tha,sự gắn bó sâu nặng với l à ng quê,đất nước của nhân vật ông Hai luôn luôn có ý nghĩa giáo dục thấm thía đối với các thế hệ bạn đọc. 
 HƯỚNG DẪN VIẾT KẾT BÀI 
Khái quát sức hấp dẫn của nhân vật đến 
Khẳng định ý nghĩa, sức sống của nhân vật. 
 MỘT SỐ CÁCH KẾT BÀI KHÁC 
 Từ câu thơ, câu văn, câu châm ngôn liên quan đến vấn đề nghị luận để khẳng định vấn đề nghị luận. 
 Ví dụ :Lòng yêu nh à ,yêu l à ng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc 
( I-li-a Ê-ren-bua) 
 Từ lý luận văn học để khẳng định sự độc đáo của nh à văn v à sức sống của tác phẩm. 
 Ví dụ: Mối quan hệ giữa văn học v à hiện thực, nh à văn v à quá trình sáng tạo 
 Từ việc so sánh để thấy được điểm giống nhau cũng như nét riêng biệt của nhân vật, sự việc 
 Ví dụ: so sánh nhân vật ông Hai với nhân vật Lão Hạc,Chị Dậu 
II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bước 4: Đọc lại v à sửa chữa. 
- Đọc lại b à i viết 
- Xem lại các phần mở b à i, thân b à i, kết b à i có phù hợp với vấn đề nghị luận không, giữa các phần có sự liên kết hợp lý chưa. 
- Sửa chữa b à i viết cho ho à n chỉnh 
Mở b à i 
Kết b à i 
Thân b à i 
 Giới thiệu tác phẩm ( tùy theo yêu cầu cụ thể của đề b à i) v à nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình 
 Nêu các luận điểm chính về nội dung v à nghệ thuật của tác phẩm; có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu, xác thực. 
 Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích) 
 DÀN Ý BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH) 
Bài tập 1: 
Cho đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. 
 Em hãy lập dàn ý chi tiết cho đề bài trên. 
III. LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( HOẶC ĐOẠN TRÍCH)