Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 110+111: Văn bản: Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê) - Lê Thị Mai Huyên

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH LỚP 9A1 
GV: Lê Thị Mai Huyên 
TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ 
ÁC LIỆT ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN 
TIẾT 110, 111 
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI 
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI 
NGỮ VĂN 9TIẾT 110-111 
Lê Minh Khuê 
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHÚ THÍCH : 
	 - Sinh năm 1949, quê ở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá. 
	- Gia nhập thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mĩ. 
	- Bà là cây bút chuyên viết truyện ngắn, trong những năm chiến tranh bà viết về đề tài chiến tranh và sau 1975 bà viết nhiều về đời sống xã hội trên con đường đổi mới. 
Lê Minh Khuê 
1. Tác giả Lê Minh Khuê: 
2. Tác phẩm : 
 NHỮNG THANH NIÊN XUNG PHONG 
TÌNH NGUYỆN LÊN ĐƯÒNG NHẬP NGŨ 
+ Thể loại: truyện ngắn. 
+ Hoàn cảnh sáng tác: 
 1971, khi cuộc kháng 
chiến chống Mĩ diễn ra 
ác liệt. 
+ Chủ đề: Ca ngợi tinh 
 thần yêu nước của dân 
tộc mà đặc biệt là những 
 tấm gương nữ anh hùng. 
+ Bố cục: 4 phần. 
Tóm tắt văn bản 
-Truyện ngắn“ Những ngôi sao xa xôi ” viết về ba cô gái thanh niên xung phong - Phương Định, Nho ,Thao- trong đội trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.-Chị Thao là tổ trưởng đội trinh sát mặt đường, nhiệm vụ họ là quan sát địch đánh bom, đánh dấu vị trí bom chưa nổ, đo lượng đất đá phải san lấp, nếu cần thì phá bom.-Công việc vô cùng nguy hiểm, họ luôn đối mặt với thần chết. -Tuy vậy họ luôn can đảm và hoàn thành nhiệm vụ.-Trong một trận càn Nho đã bị thương, chị Thao và Phương Định đã tận tình săn sóc cho Nho. -Nho ngủ thiếp đi, lúc này Phương Định và chị Thao nhìn nhau hát những câu hát với niềm xúc động nghẹn ngào.-Phương Định suy tư về những kỉ niệm sau trận chiến. 
Vì sao tác giả lại đặt nhan đề văn bản là “Những ngôi sao xa xôi”? 
 Nhan đề tác phẩm là một hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ: chỉ ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Nho và Phương Định với những phẩm chất sáng ngời. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời . 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN : 
1 . Cuộc sống ở cao điểm : 
 a. Không gian mặt đường: 	 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN : 
1 . Cuộc sống ở cao điểm : 
 a, Không gian mặt đường: 
	 - Cảnh vật: đường lở loét, máy bay rít, bom nổ, cây bật gốc, nóng nực 
 ác liệt, nguy hiểm. 
	- Con người: ba nữ thanh niên xung phong theo dõi mặt đường, phá bom, chạy trên cao điểm 
 nguy nan, anh dũng. 
* Không gian hang đá: 
b . Không gian hang đá: 
 - Cảnh vật ẩm ướt, không khí mát lạnh mát lạnh, yên tĩnh  - Ba cô gái thanh niên xung phong sinh hoạt, nghỉ ngơi 
 Êm dịu, bình yên. 
Thảo luận nhóm 
Trình bày sự đối lập của hai không gian trên. 
2. Những ngôi sao xa xôi : 
2. Những ngôi sao xa xôi : 
a.Phương Định: 
 Thảo luận nhóm 
*Hình dáng, hoàn cảnh 
 xuất thân. 
*Đời sống tâm hồn, tình 
cảm. 
* Phẩm chất chiến sĩ. 
Nhân vật Phương Định 
*Về hình dáng và hoàn cảnh xuất thân: 
Là một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm, 
một cái cổ cao, kêu hãnh như đài hoa loa kèn, có cái 
nhìn sao mà xa xăm ; là con gái Hà Nội, có tuổi thơ 
bên người mẹ, một góc phố, những kỉ niệm 
*Đời sống tâm hồn, tình cảm: 
- Thích ngắm mình trong gương, rất điệu; thích hát, 
thích ngồi bó gối mơ màng; bế Nho đặt lên đùi mình, 
rửa bằng nước đun sôi; pha sữa; yêu quý những 
người có ngôi Sao trên mũ 
*Phẩm chất chiến sĩ: 
- Tuân lệnh chị Thao, thể hiện qua lần phá bom 
2. Những ngôi sao xa xôi : 
a, Phương Định: 
*Về hình dáng và hoàn cảnh xuất thân: Cô gái Hà Nội, có ngoại hình đẹp, luôn hồi tưởng về tuổi thơ. 
*Đời sống tâm hồn, tình cảm: Hồn nhiên, trong sáng, mơ mộng, dũng cảm, yêu mến đồng đội. 
*Phẩm chất chiến sĩ: Gan dạ, dũng cảm, nghiêm túc trong công việc. 
2. Những ngôi sao xa xôi : 
b. Thao: 
 - Nhai bánh bích quy, tỏ ra bình tĩnh đến phát bực; chị nghẹn ngào, không nước mắt; thấy máu, thấy vắt là nhắm mắt lại, mặt tái mét; áo lót cái nào cũng thêu chỉ màu, lông mày tỉa nhỏ như cái tăm;có ba cuốn sổ dày chép bài hát; chỉ định Phương Định ở nhà 
Nhân vật Thao 
 Can đảm, dứt khoát, dũng cảm trong công việc , 
 mềm yếu trong tình cảm, thích làm đẹp. 
2. Những ngôi sao xa xôi : 
 c. Nho: 
 Thích ăn kẹo, thích thiêu thùa, đáng yêu như 
một que kem, nói đùa “không chết đâu” 
Nhân vật Nho 
 Hồn nhiên, đáng yêu, dũng cảm 
Thảo luận nhóm 
Đề tài 
Những đặc điểm chung của ba cô 
gái thanh niên xung phong 
Phương Định, Nho, Thao 
Những điểm chung của ba cô gái: 
Phương Định, Thao, Nho 
- Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc 
Dũng cảm không sợ hy sinh 
Tình đồng đội gắn bó 
- Nhạy cảm, nhiều mơ ước, thích làm đẹp 
Lòng yêu nước 
Phẩm chất của thế hệ trẻ Việt Nam 
 trong thời kì chống Mĩ cứu nước 
Tõ hiÖn thùc cuéc sèng cña c¸c c« g¸i thanh niªn xung phong trong truyện ngắn em vừa tìm hiểu , em liªn t ư ­ëng tíi v¨n b¶n nµo ®· häc? So s¸nh ®iÓm gièng nhau gi÷a c á c v¨n b¶n vÒ néi dung trªn? 
Bài thơ về tiểu đội xe không kính 
§ iÓm gièng nhau: 
Hoµn c¶nh ¸c liÖt cña cuéc chiÕn 
tranh.Sù l¹c quan yªu ®êi trÎ trung 
 cña nh÷ng ng­êi lÝnh, thanh niªn 
xung phong, vẻ đẹp cña lßng can 
đ¶m coi th­êng hiÓm nguy. 
Đồng chí 
III. TỔNG KẾT : 
 Truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng,tinh thần dũng cảm, cuộc chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ. 
 Vai kể là nhân vật chính, có cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung và đặc biệt thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. 
Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về m«i trường, về chiến tranh và thái 
độ của em như thế nào về những vấn đề trên? 
Mở rộng : Chiến tranh 
- Hủy hoại nghiêm trọng môi trường thiên nhiên, môi trường sống của con người và vạn vật ( Phá hủy thảm cây xanh, ô nhiễm nguồn nước, không khí v.v ) 
 - Để lại những di chứng nghiêm trọng cho con người nhiều thế hệ ( Nhiễm chất độc da cam, nhiều căn bệnh nguy hiểm ) 
- Thái độ: Căm ghét chiến tranh, có những hành vi chống lại những thế lực gây chiến tranh, phá hoại môi trường . 
- Hành động cụ thể: .. 
 Một số dẫn chứng về các câu thơ : 
Nếu được làm hạt giống để mùa sau 
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa 
Vui gì hơn làm người lính đi đầu 
Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa 
 ( Tố Hữu) 
 Xẻ dọc T rường S ơn đi cứu nước 
 Mà lòng phơi phới dậy tương lai 
 ( Tố Hữu) 
Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em 
Mưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( ) 
Em n ằ m dưới đất sâu 
Như khoảng trời n ằ m yên trong lòng đất 
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng 
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong 
Đã hóa thành những làn mây trắng 
 ( Lâm Thị Mỹ Dạ) 
 Cạnh giếng nước có bom từ trường 
 Em không rửa ngủ ngày chân lấm 
 Ngày em phá nhiều bom nổ chậm 
 Đêm n ằ m mơ nói mớ vang nhà 
 ( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật) 
Hướng dẫn ôn tập ở nhà : 
- Tóm tắt tác phẩm, xem lại nội dung đã phân tích . 
- Tìm hiểu những vẻ đẹp riêng trong tính cách của các nhân vật . 
- Tập phân tích nhân vật Phương Định theo các đặc điểm: hình dáng, hoàn cảnh xuất thân; đời sống tâm hồn và tình cảm; phẩm chất chiến sĩ - Phân tích tâm lý nhân vật Phương Định ( theo gợi ý câu hỏi 3 SGK/ trang 121.- Phân tích ý nghĩa nhan đề của truyện, khái quát chủ đề tác phẩm.- Tìm hiểu nghệ thuật của truyện: lời trần thuật, đối thoại, miêu tả tâm lí nhân vật.  - Cảm nghĩ của em về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua hình ảnh ba cô gái TNXP. 
CHUẨN BỊ BÀI MỚI 
Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ 
 + Đọc diễn cảm bài thơ. 
 + Tìm hiểu một số câu hỏi trong sgk. 
 + Tìm hình ảnh nghệ thuật có trong bài thơ 
- 
Chúc quý thầy cô giáo mạnh khỏe hạnh phúc 
Chúc các em học giỏi chăm ngoan !