Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 39+40+41: Văn bản: Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long)

Cùng đi du lịch Sa Pa nhé! 
Tiết 39,40,41: LẶNG LẼ SAPA 
 ( Nguyễn Thành Long) 
I. Tìm hiểu chung 
A 
B 
C 
Nguyễn Thành Long ( 1925- 1991) 
Quê: Quảng Nam. 
Là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí, văn của ông nhẹ nhàng, trong sáng và giàu chất thơ. 
A 
B 
C 
HCST: Là kết quả của chuyến đi Lào Cai trong mùa hè 1970 của tác giả 
Xuất xứ: In trong tập “Giữa trong xanh” 
PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm 
	Một họa sĩ già trước khi nghỉ hưu đã có một chuyến đi thực tế ở vùng núi cao Tây Bắc. Trên chuyến xe ông ngồi cùng hàng ghế với cô kĩ sư trẻ lên nhận công tác ở Lai Châu. Đến SaPa, bác lái xe cho xe dừng lại lấy nước nhân tiện giới thiệu với nhà họa sĩ anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m. 
 Cuộc gặp gỡ giữa nhà họa sĩ, cô kĩ sư và anh thanh niên diễn ra rất vui vẻ, cảm động. Anh thanh niên hào hứng giới thiệu với khách về cuộc sống và công việc hàng ngày của mình. Họa sĩ già phát hiện ra phẩm chất đẹp đẽ cao quý của anh nên đã phác họa một bức chân dung về anh. Qua lời kể của anh, các vị khách còn biết thêm rất nhiều gương sáng trong lao động sản xuất, đem hết nhiệt tình phục vụ sự nghiệp xây dựng và chiến đấu bảo vệ tổ quốc. Sau 30p trò chuyện, họ chia tay. Anh tặng một làn trứng gà tươi để khách ăn đường. Lúc bấy giờ, nắng dã mạ bạc cả con đèo. 
Tóm tắt 
Từ đầu “thế gian”: Sự xuất hiện của anh thanh niên qua lời kể của bác lái xe. 
Còn lại: Cuộc chia tay giữa ba nhân vật. 
Tiếp “như thế”: Cuộc gặp gỡ trò chuyện giữa anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư. 
Bố cục 
01 
02 
03 
Cốt truyện đơn giản, xoay quanh cuộc gặp gỡ của các nhân vật: bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư trẻ và anh thanh niên trên đỉnh núi cao Yên Sơn. 
II. Đọc hiểu văn bản 
1. Nhân vật anh thanh niên 
Tìm hiểu nhân vật anh thanh niên bằng 
cách hoàn thiện bảng sau: 
Nhân vật anh thanh niên 
Chi tiết 
Nhận xét 
Hoàn cảnh sống và công việc 
Nét đẹp và phẩm chất 
 Nhận xét chung: 
Máy đo mưa của Trạm khí tượng 
a/ Hoàn cảnh sống và làm việc 
 Hoàn cảnh sống vô cùng khắc nghiệt, công việc vô cùng gian khó bởi nó đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ, tinh thần trách nhiệm cao. 
Một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. 
Hoàn cảnh sống 
Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu (nhiệm vụ: đo gió, mưa, nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất ... để dự báo thời tiết) 
Công việc 
Máy đo gió 
b/ Phẩm chất, nét đẹp 
Lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc. 
Biết tạo ra một cuộc sống nền nếp, văn minh và thơ mộng. 
Cởi mở, chân thành và luôn quan tâm đến người khác. 
Con người khiêm tốn, thành thực 
Lòng yêu 
nghề và tinh thần trách nhiệm cao đối với công 
 việc 
Ý thức về công việc: “mình sinh ra là gì mình vì ai mà làm việc” 
Làm việc 1 mình trên đỉnh núi cao lạnh cóng với mưa tuyết, gió rét nhưng chưa bao giờ bỏ “ốp”. 
Coi công việc là niềm vui, lẽ sống, là bạn: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi chứ cất nó đi cháu buồn chết mất” 
Biết tạo 
ra 1 cuộc sống nề nếp, văn minh và thơ 
mộng 
Chủ động sắp xếp cho mình 1 cuộc sống ngăn nắp: “ một căn nhà ba gian sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, máy bộ đàm” 
Ngoài công việc anh còn trồng hoa, nuôi gà, đọc sách. 
Cởi mở, chân thành và luôn quan tâm đến người khác 
Anh rất quý trọng mọi người, mừng rỡ khi có khách đến thăm nhà. 
Anh tặng cho cô kĩ sư bó hoa, biếu vợ bác lái xe củ tam thất để bồi dưỡng sau khi ốm, tặng hành khách làn trứng ăn đường. 
Con người khiêm tốn, thành thực 
Anh cảm thấy công việc mình làm thật là nhỏ bé. 
Anh đã từ chối khi ông họa sĩ có ý định vẽ chân dung mình và giới thiệu cho ông người mà anh cho là đáng vẽ hơn mình. 
b/ Phẩm chất, nét đẹp 
Lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc. 
Biết tạo ra một cuộc sống nền nếp, văn minh và thơ mộng. 
Cởi mở, chân thành và luôn quan tâm đến người khác. 
Con người khiêm tốn, thành thực 
 Với cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ giản dị, tác giả đã phác họa được chân dung nhân vật chính với những nét đẹp về tinh thần, tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về ý nghĩa của công việc 
=>Anh thanh niên là chân dung con người lao động mới trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước 
Có người cho rằng cách sống như anh thanh niên không còn phù hợp trong thời đại ngày nay, bản thân em nghĩ như thế nào về ý kiến ấy? 
2. Các nhân vật khác 
Tìm hiểu các nhân vật khác bằng cách hoàn thiện bảng sau: 
Nhân vật 
Chi tiết 
Nhận xét chung 
Ông kĩ s ư v ư ờn rau 
Anh cán bộ nghiên cứu sét 
Nhà họa sĩ 
Cô kĩ s ư trẻ 
Bác lái xe 
Nhân vật 
Chi tiết 
Nhận xét chung 
Ông kĩ s ư v ư ờn rau 
Anh cán bộ nghiên cứu sét 
Nhà họa sĩ 
Cô kĩ s ư trẻ 
Là người hết lòng vì công việc, kiên trì, bền bỉ làm việc. 
“nửa đêm, mưa gió, rét buốt mặc, cứ nghe sét là choáng choàng chạy ra ” cống hiến cả thanh xuân cho đất nước. 
đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn hằng ao ước được biết con người lao động nghệ thuật say mê sáng tạo. 
yên tâm hơn về quyết định của mình lên công tác vùng núi cao, một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lòng cô. 
 Hình ảnh của những con người lao động bình thường nhưng đầy nhiệt huyết,say mê làm việc sáng tạo 
 Đại diện cho lớp người đang ngày đêm cống hiến cho đất nước. 
3. Chất trữ tình trong văn bản 
 Với giọng văn nhẹ nhàng, ngôn ngữ trong sáng giàu chất thơ, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được chất trữ tình trong LLSP qua vẻ đẹp của thiên nhiên SaPa và vẻ đẹp của những con người lao động ở SaPa. 
Chất trữ tình trong văn bản 
Vẻ đẹp của thiên nhiên Sapa 
Vẻ đẹp của người lao động ở Sapa (suy nghĩ, việc làm, lối sống.) 
III. Tổng kết 
01 
Tạo tình huống truyện tự nhiên, tình cờ, hấp dẫn 
02 
X.dựng những đoạn đối thoại, độc thoại & ĐTNT 
03 
Tả cảnh đặc sắc, tả nhân vật với nhiều điểm nhìn 
04 
Kết hợp giữa kể tả và biểu cảm 
05 
Tạo tính chất trữ tình trong tác phẩm truyện. 
06 
Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, giàu chất thơ. 
Nghệ thuật 
Nội dung 
1 
2 
3 
Bức tranh nên thơ về cảnh đẹp Sa Pa 
Chân dung người lao động bình thường nhưng phẩm chất rất cao đẹp. 
Lòng yêu mến, cảm phục với những con người đang cống hiến quên mình cho nhân dân, Tổ quốc. 
“Lặng lẽ Sa Pa” là câu chuyện về cuộc gặp gỡ với những con người trong một chuyến đi thực tế của nhân vật ông hoạ sĩ, qua đó tác giả thể hiện niềm yêu mến đối với những con người có lẽ sống cao đẹp đang lặng lẽ quên mình cống hiến cho Tổ quốc. 
Ý nghĩa 
1 
TỪ KHÓA 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
1-Truyện ngắn LLSP khắc họa hình ảnh những con người bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên . (7 chữ cái) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
L 
A 
O 
Đ 
Ộ 
N 
G 
2-Công việc của những người trên đỉnh SaPa là công việc cho đất nước. (Từ láy có 8 chữ cái) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
T 
H 
Ầ 
M 
L 
Ặ 
N 
G 
3-Anh thanh niên thể hiện qua cái nhìn của các nhân vật khác . (9 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
T 
R 
Ầ 
N 
T 
H 
U 
Ậ 
T 
4-Nhân vật góp cái nhìn trần thuật làm hoàn thiện phẩm chất anh thanh niên ? (8 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
Ô 
N 
G 
H 
Ọ 
A 
S 
Ĩ 
5-Ai là người tạo ra cuộc gặp gỡ giữa đoàn khách với anh thanh niên?(8 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
B 
Á 
C 
L 
Á 
I 
X 
E 
6-Điều đặt biệt ở anh thanh niên qua lời kể của bác lái xe là gì?(9 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
T 
H 
È 
M 
N 
G 
Ư 
Ờ 
I 
8-Cảm xúc của anh khi dự báo của mình góp vào phần chiến công của quân ta trên cầu Hàm Rồng ? (8 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
H 
Ạ 
N 
H 
P 
H 
Ú 
C 
7-Phương thức biểu đạt chính của truyện ngắn này là ? (4 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
T 
Ự 
S 
Ự 
9-Địa danh du lịch nổi tiếng trên đất Lào Cai ? (4 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
S 
A 
P 
A 
10-Ngoài yếu tố tự sự, miêu tả truyện còn có yếu tố làm câu chuyện thêm triết lý.(8 ô chữ) 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
N 
G 
H 
Ị 
L 
U 
Ậ 
N 
Ô chữ bí mật hàng dọc có 10 chữ cái ? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
L 
Ặ 
N 
G 
L 
Ẽ 
S 
A 
P 
A 
Nguyễn Thành Long: cây bút chuyên viết truyện ngắn. Truyện của ông trong sáng, hấp dẫn, pha chất kí, giàu chất thơ. 
 Hcst: 1970 , kết quả chuyến đi Lào Cai. In trong “Giữa trong xanh” 1972. Ngôi kể thứ 3. 
LẶNG LẼ SA PA 
ANH THANH NIÊN 
Vị trí, cách miêu tả 
 Hoàn cảnh sống làm việc 
 Phẩm chất, lối sống: 
Công việc: yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm 
Tinh thần lạc quan, yêu cuộc sống nếp sống khoa học. 
Cởi mở, hiếu khách. 
Khiêm tốn. 
Con người của CNXH. 
THIÊN NHIÊN SA PA 
Biện pháp liệt kê, nhân hóa để tái hiện khung cảnh thiên nhiên. “Nắng bất ngờ bắt đầu len tới luồn cả vào gầm xe. 
Bức tranh thiên nhiên được phô bày với tất cả nét đẹp riêng. Làm say đắm lòng người và như mời gọi con người. 
Bài tập về nhà 
Từ nhân vật anh thanh niên của tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”, tác giả Nguyễn Thành Long đã gợi nhắc chúng ta về sự đẹp đẽ của phẩm chất khiêm tốn. Em hãy viết đoạn văn theo lối diễn dịch suy nghĩ về sự khiêm tốn của con người trong cuộc sống (khoảng 10 dòng).