Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 6, Tiết 27: Văn bản: Chị em Thúy Kiều (Trích “Truyện Kiều”- Nguyễn Du)

Tuần 6-Tiết 27: Văn bản:  CHỊ EM THÚY KIỀU ( Trích “ Truyện Kiều”- Nguyễn Du ) 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 27. Văn bản : 
 2. Vị trí đoạn trích: 
 Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện. 
 3.Bố cục: 
I. Tìm hiểu chung : 
 1. Đọc- chú thích: 
Đầu lòng hai ả tố nga, 
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân 
Mai cốt cách tuyết tinh thần, 
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười. 
Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều. 
Vân xem trang trọng khác vời, 
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang. 
Hoa cười ngọc thốt đoan trang, 
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da. 
Vẻ đẹp của Thuý Vân. 
Kiều càng sắc sảo mặn mà, 
So bề tài sắc lại là phần hơn: 
Làn thu thủy, nét xuân sơn 
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh. 
Một hai nghiêng nước nghiêng thành, 
Sắc đành đòi một tài đành họa hai. 
Thông minh vốn sẵn tính trời, 
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm. 
Cung thương lầu bậc ngũ âm, 
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương. 
Khúc nhà tay lựa nên chương, 
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân. 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Vẻ đẹp của Thúy Kiều. 
Phong lưu rất mực hồng quần, 
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê. 
Êm đềm trướng rủ màn che, 
Tường đông ong bướm đi về mặc ai. 
Cuộc sống của hai chị em 
Bố cục : 4 phần 
 -4 câu đầu: Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều. 
 -4 câu kế: Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân 
 -12 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều 
 -4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em. 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
 1. Đọc- chú thích: 
 2. Vị trí đoạn trích: 
 Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện 
 3.Bố cục: 4 phần 
-4 câu đầu: Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều. 
- 4 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Vân 
-12 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều 
-4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em. 
=> Bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả. 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
 1. Đọc- chú thích 
 2. Vị trí đoạn trích: 
 3.Bố cục: 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
Đầu lòng hai ả tố nga, 
Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân. 
Mai cốt cách tuyết tinh thần, 
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười . 
Từ HánViệt 
Ước lệ 
Tiểu đối 
+ Tố nga 
+ Mai cốt cách 
+ tuyết tinh thần 
+ Mười phân vẹn mười 
Người con gái đẹp 
Vóc dáng thanh tao 
(cốt cách như mai) 
Tâm hồn trắng trong 
(tinh thần như tuyết) 
Vẻ đẹp hoàn hảo 
II. Phân tích 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
 1. Đọc- chú thích: 
 2. Vị trí đoạn trích: 
 3.Bố cục: 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
Đầu lòng hai ả tố nga, 
Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân. 
Mai cốt cách tuyết tinh thần, 
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười . 
Từ HánViệt 
Ước lệ 
Tiểu đối 
+ Tố nga 
+ Mai cốt cách 
+ tuyết tinh thần 
+ Mười phân vẹn mười 
Người con gái đẹp 
Vóc dáng thanh tao,mảnh 
dẻ cao sang 
Tâm hồn trong sáng đẹp 
đẻ 
Vẻ đẹp hoàn hảo, 
chuẩn mực 
II. Phân tích: 
 Bút pháp ước lệ tượng trưng của tác giả đã làm nổi bật hai chị em Thúy Kiều đẹp hoàn hảo từ hình thức,tâm hồn nhưng mỗi người lạo có một nét riêng. 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1 . Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
 Vân xem trang trọng khác vời, 
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang 
 Hoa cười ngọc thốt đoan trang 
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da. 
Khuôn trăng: 
 Nét ngài: 
 Hoa cười: 
 Ngọc thốt: 
Mây thua nước tóc: 
 Tuyết nhường màu da: 
Gương mặt đầy đặn như mặt trăng tròn 
Đường lông mày sắc nét, hơi đậm 
Miệng cười tươi thắm như đóa hoa mới nở 
Giọng nói trong như ngọc 
Mái tóc xanh và óng ả hơn mây 
Làn da trắng mịn màng hơn tuyết 
Hình ảnh ước lệ tượng trưng 
Sự dụng bút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê.Thúy Vân đẹp đoan trang phúc hậu.Tác giả trân trọng ca ngợi vè đẹp của Vân,dư cảm số phận của nàng(mây thua, tuyết nhừơng) cuộc sống hạnh phúc. 
3 . Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
II. Phân tích: 
Bút pháp ước lệ tượng trưng của tác giả đã làm nổi bật hai chị em Thúy Kiều đẹp honaf hảo từ hình thức,tâm hồn nhưng mỗi người lạo có một nét riêng. 
Câu hỏi : Theo em, tại sao khi giới thiệu gia cảnh Thuý Kiều, 
tác giả lần lượt giới thiệu từ chị đến em nhưng khi miêu tả vẻ 
đẹp của hai nàng, tác giả lại tả Vân trước, Kiều sau? Phải chăng là vì Vân đẹp hơn Kiều ? 
 Đáp án : Tác giả muốn lấy Vân làm nền để nêu bật lên vẻ đẹp và tài năng của Kiều : Vân đã đẹp hoàn mỹ như vậy nhưng Kiều còn xuất sắc hơn. 
 Thảo luận nhóm 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1 . Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
Dùng từ Hán Việt, bút pháp ước lệ, so sánh, ẩn dụ, tiểu đối. 
Vẻ đẹp thanh tao, trong trắng, vẹn toàn nhưng cũng rất khác biệt của Thúy Kiều và Thúy Vân 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
Bút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê, tiểu đối, dùng từ Hán Việt. 
Đoan trang, phúc hậu dự báo một cuộc đời bình yên, hạnh phúc. 
3 . Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
II. Phân tích: 
Kiều càng sắc sảo mặn mà, 
So bề tài sắc lại là phần hơn: 
 Làn thu thủy nét xuân sơn 
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh 
Một hai nghiêng nước nghiêng thành, 
Sắc đành đòi một tài đành họa hai. 
 Làn thu thuỷ 
 Nét xuân sơn 
 Hoa ghen thua thắm 
 Liễu hờn kém xanh 
Một hai nghiêng nước nghiêng thành 
a. Sắc: 
Hình ảnh ước lệ tượng trưng 
Sử dụng điển tích 
Đôi mắt trong xanh như làn nước mùa thu; Lông mày đẹp như nét núi mùa xuân 
Bởi kém thắm tươi, rực rỡ như nàng 
Bởi thấy mình không tràn trề sức sống tươi trẻ như nàng 
Tuyệt thế giai nhân 
Ẩn dụ 
Nhân hóa 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
I. Tìm hiểu chung : 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
II. Phân tích : 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
a. Sắc: 
Bút pháp ước lệ tượng trưng 
Ẩn dụ, nhân hóa, điển cố. 
Kiều là một tuyệt thế giai nhân. 
Kiều càng sắc sảo mặn mà, 
So bề tài sắc lại là phần hơn: 
 Làn thu thủy nét xuân sơn 
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh 
Một hai nghiêng nước nghiêng thành, 
Sắc đành đòi một tài đành họa hai. 
II. Phân tích : 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
a. Sắc: 
Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố. 
Kiều là một tuyệt thế giai nhân. 
II. Phân tích : 
b. Tài: 
Thông minh vốn sẵn tính trời, 
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm. 
Cung thương lầu bậc ngũ âm, 
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương. 
Khúc nhà tay lựa nên chương, 
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân. 
 thi họa pha nghề 
 ca ngâm đủ mùi 
 ngũ âm lầu 
 hồ cầm ăn đứt 
Đa tài 
- Bạc mệnh não nhân 
Đa cảm 
Kiều đẹp vẹn toàn: sắc- tài- tình 
Bạc mệnh 
Liệt kê 
Tài năng tuyệt đỉnh. 
* Tiểu kết: 
THẢO LUẬN 
? Trong hai bức chân dung Thúy Vân và Thúy Kiều, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn, vì sao? 
( Gợi ý : - So sánh số câu thơ tả Thúy Vân với số câu thơ tả Thúy Kiều 
 - Những vẻ đẹp nào có ở Thúy Kiều mà không có ở Thúy Vân?) 
Đáp án : Trọng tâm của đoạn trích là vẻ đẹp tài năng của Thúy Kiều và bức chân dung của Kiều nổi bật hơn. 
 Số câu thơ tả Thúy Vân chỉ có 4 trong khi số câu thơ tả Thúy Kiều đến 16 . 
 Khi tả Thúy Vân, tác giả chỉ miêu tả nhan sắc, đến Thúy Kiều nàng không chỉ đẹp bởi nhan sắc, tâm hồn mà còn đẹp bởi tài năng. 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du ) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều. 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân. 
3. Vẻ đẹp của Thúy Kiều. 
a. Sắc: 
Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố. 
Kiều là một tuyệt thế giai nhân. 
II. Phân tích : 
b. Tài: 
Bức tranh dung Thúy Kiều đẹp thật hoàn hảp 
Liệt kê 
Tài năng tuyệt đỉnh. 
Phong lưu rất mực hồng quần, 
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê. 
Êm đềm trướng rủ màn che, 
Tường đông ong bướm đi về mặc ai. 
4. Cuộc sống của hai chị em. 
Từ ngữ chọn lọc, ẩn dụ, thành ngữ 
Thúy Kiều và Thúy Vân có nếp sống gia phong khuôn phép, đúng đắn, chuẩn mực. 
CHỊ EM THÚY KIỀU 
 (Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du) 
Tuần 6 
Tiết 28. Văn bản : 
I. Tìm hiểu chung : 
1 . Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều 
Dùng từ Hán Việt, bút pháp ước lệ, so sánh, ẩn dụ, tiểu đối. 
Vẻ đẹp thanh tao, trong trắng, vẹn toàn nhưng cũng rất khác biệt của Thúy Kiều và Thúy Vân 
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân 
Bút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê, tiểu đối, dùng từ Hán Việt. 
Đoan trang, phúc hậu dự báo một cuộc đời bình yên, hạnh phúc. 
3 . Vẻ đẹp của Thúy Kiều 
II. Phân tích: 
a. Sắc: 
Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố. 
Kiều là một tuyệt thế giai nhân . 
b. Tài: 
* Kiều đẹp vẹn toàn: sắc- tài- tình 
Bạc mệnh 
Liệt kê 
Tài năng tuyệt đỉnh. 
4. Cuộc sống của hai chị em. 
Thành ngữ, ẩn dụ 
Thúy Kiều và Thúy Vân có nếp sống gia phong khuôn phép, đúng đắn, chuẩn mực. 
 2. Vị trí đoạn trích: 
 Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện. 
 3.Bố cục: 4 phần 
 1. Đọc- chú thích: 
 Bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả. 
III. Tổng kết: 
1. Nghệ thuật : 
Sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người. 
2. Nội dung: 
Đoạn trích ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du. 
Mười phân vẹn mười 
Trang trọng 
Sắc sảo, mặn mà 
Nhan sắc 
Tài năng 
Làn thu thuỷ 
Nét xuân sơn 
“ Bạc mệnh ” 
Hoa ghen Liễu hờn 
Trướng rủ màn che Mặc ai 
Khuôn trăng 
Nét ngài 
Hoa cười 
Ngọc thốt 
Mây thua Tuyết nhường 
làm thơ 
Vẽ tranh 
ca ngâm 
Hồ cầm 
TÂM – TÀI 
Chị em Thúy Kiều