Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Ánh trăng (Nguyễn Duy)

Tre xanhXanh tự bao giờ?Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanhThân gầy guộc, lá mong manhMà sao nên luỹ nên thành tre ơi?Ở đâu tre cũng xanh tươiCho dù đất sỏi đất vôi bạc màu ( Tre Việt Nam)“Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cáNíu váy bà đi chợ Bình LâmBắt chim sẻ ở vành tai tượng PhậtVà đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trầm”. (Dò lèn)Những vần thơ sau là của nhà thơ nào?NGUYỄN DUY ÁNH TRĂNG Văn bản (Nguyễn Duy) - Là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.- Thơ ông dung dị, hồn nhiên trong sáng và giàu chất trữ tình, thường mang màu sắc triết lí, gần gũi với văn hóa dân gian. Lời thơ sâu sắc mà rất đỗi tài hoa, đi sâu vào cái nghĩa cái tình muôn đời của con người Việt Nam. Nguyễn DuyThình lình đèn điện tắtphòng buyn-đinh tối omvội bật tung cửa sổđột ngột vầng trăng trònNgửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngTrăng cứ tròn vành vạnhkể chi người vô tìnhánh trăng im phăng phắcđủ cho ta giật mìnhHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỷTrần trụi với thiên nhiênhồn nhiên như cây cỏngỡ không bao giờ quêncái vầng trăng tình nghĩaTừ hồi về thành phốquen ánh điện, cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đườngÁNH TRĂNG Nguyễn DuyBuyn-đinh:Toà nhà cao, nhiều tầng, hiện đại. - Mạch cảm xúc.MẠCH CẢM XÚCVầng trăng trong quá khứVầng trăng trong hiện tạiCảm xúc suy ngẫm của tác giả trước vầng trăngKhổ 1,2Khổ 3,4Khổ 5,6BỐ CỤCCô Nguyễn Thị Xuân3.1. Vầng trăng trong quá khứ.Hồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỷTrần trụi với thiên nhiênhồn nhiên như cây cỏngỡ không bao giờ quêncái vầng trăng tình nghĩa3.1. Vầng trăng trong quá khứ.Điệp từTái hiện những năm tháng đã quaHồiVớiSống chan hòa với thiên nhiênHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỷCô Nguyễn Thị Xuân3.1. Vầng trăng trong quá khứ.Liệt kêĐồngSôngBểKhông gian rộng lớn khoáng đạtHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỷĐiệp từTái hiện những năm tháng đã quaHồiVớiSống chan hòa với thiên nhiênLiệt kêĐồngSôngBểKhông gian rộng lớn khoáng đạtVầng trăng gắn bó với tuổi thơ tươi đẹp3.1. Vầng trăng trong quá khứ.Hồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỷTri kỷNgười línhVầng trăngTrăng và người kề vai sát cánh, gắn bó nghĩa tình.3.1. Vầng trăng trong quá khứ.Trần trụi với thiên nhiênhồn nhiên như cây cỏngỡ không bao giờ quêncái vầng trăng tình nghĩaSo sánhTình cảm gắn bó, mộc mạc hồn nhiên, chân thành, giản dịNhư cây cỏPhủ định, nhân hóaĐã quên điều không tưởng:Vầng trăng tình nghĩa là vầng trăng ân tình, thuỷ chung với con người.Ngỡ không quên, vầng trăng tình nghĩaVẻ đẹp đất nước bình dị, thiên nhiên vĩnh hằng.TrăngQuá khứ nghĩa tình3.1. Vầng trăng trong quá khứ.3.2. Vầng trăng trong hiện tại.Từ hồi về thành phốquen ánh điện, cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đườngThình lình đèn điện tắtphòng buyn-đinh tối om vội bật tung cửa sổđột ngột vầng trăng trònTừ hồi về thành phốquen ánh điện, cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đườngẨn dụCuộc sống đầy đủ tiện nghiÁnh điện, cửa gương3.2. Vầng trăng trong hiện tại.Từ hồi về thành phốquen ánh điện cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đườngSo sánhQuy luật nghiệt ngã của cuộc sốngNhư người dưngKhi thay đổi hoàn cảnh con người có thể dễ dàng thay đổi về tình cảm, quên đi quá khứ.3.2. Vầng trăng trong hiện tại.Thình lình đèn điện tắtphòng buyn-đinh tối omvội bật tung cửa sổđột ngột vầng trăng trònTình huống bất ngờBiến cố bất thường của ngoại cảnh cuộc đờiĐèn điện tắtBước ngoặt trong cảm xúc, khiến con người nhìn nhận lại bản thân mình.3.2. Vầng trăng trong hiện tại.3.3. Cảm xúc suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.Ngửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngTrăng cứ tròn vành vạnhkể chi người vô tìnhánh trăng im phăng phắcđủ cho ta giật mìnhNgửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngNhân hóaĐối diện với chính mìnhMặt người – Mặt trăngCảm xúcXúc động dâng tràoRưng rưng3.3. Cảm xúc suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.Ngửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngSo sánhKý ức tươi đẹp như sống dậy, đánh thức bao tâm tình tưởng chừng như đã ngủ quên.ĐiệpLiệt kê3.3. Cảm xúc suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.Trăng cứ tròn vành vạnhkể chi người vô tìnhánh trăng im phăng phắcđủ cho ta giật mìnhTrăng tròn vành vạnhTrăng không thay đổiTrăng im phăng phắcThái độ nghiêm khắc bao dungTa giật mìnhNhìn lại bản thânÁnh trăng trở thành tấm gương soi để nhìn vào đó ta hoàn thiện mình và sống tốt đẹp hơn.3.3. Cảm xúc suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.4. TỔNG KẾT.4.1. Nội dung. Bài thơ là lời tự nhắc nhở của tác giả về những năm tháng gian lao gắn bó với thiên nhiên đất nước. Gợi nhắc người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn” ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.4.2. Nghệ thuật.NGHỆ THUẬTThể thơ năm chữNgôn ngữ chọn lọcHình ảnh mang ý nghĩa biểu tượngKết hợp nhiều phương thức biểu đạt