Bài giảng Ngữ văn Khối 9 - Văn bản: Viếng lăng Bác (Viễn Phương)

Nghe bài hát Viếng Lăng Bác / Bác Hồ một tình yêu bao la Tình cảm của nhân dân miền Nam với Bác ntn? 
Dự án dạy học trải nghiệm tích hợp liên môn: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân với chủ đề “Hành trình viếng Lăng Bác”. 
Em đã từng được đến thăm lăng Bác chưa? Cảm nhận lúc đó của em như thế nào? 
Viếng lăng Bác 
_Viễn Phương_ 
I. Tìm hiểu chung 
1. Tác giả 
Viễn Ph ư ơng (1928 – 2005) 
Quê: An Giang 
Là cây bút xuất hiện sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam 
Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm và thơ mộng 
Quê h ư ơng địa đạo 
Hình bóng yêu th ư ơng 
Mắt sáng học trò 
Có đâu nh ư ở miền Nam 
Tác phẩm chính 
2. Tác phẩm 
Hoàn cảnh sáng tác: 4/1976 khi lăng Bác vừa khánh thành 
Viếng lăng Bác 
Xuất xứ: In trong tập “Nh ư mây mùa xuân” 
Mạch cảm xúc: Thời gian: Ngoài lăng Trong lăng Khi trở về 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát 
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam 
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ 
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim! 
Mai về miền Nam thương trào nước mắt 
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác 
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây 
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này 
Viếng lăng Bác 
(Viễn Phương) 
Bố cục 
Khổ 1 
Khổ 2 
Khổ 3 
Khổ 4 
Cảm xúc về cảnh bên ngoài lăng 
Cảm xúc trước cảnh dòng ngư­ời vào lăng viếng Bác 
Cảm xúc khi vào trong lăng đứng trước di hài Bác 
Ước nguyện khi về miền Nam 
II. Đọc hiểu văn bản 
Cảm 
xúc của tác 
giả khi đứng tr ư ớc lăng Bác 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác  Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát  Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam  Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng. 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 
X ư ng hô: Con - bác 
Ấm áp, thân mật 
Nói giảm nói tránh “thăm” 
 Giảm nhẹ nỗi đau mất mát, đau thương 
 Bất tử hóa hình tượng Bác trong lòng những người con miền Nam 
Hình ảnh “hàng tre” 
Hình ảnh thực 
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát  Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam  Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng. 
Hình ảnh ẩn dụ: sức sống bền bỉ của dân tộc Việt Nam 
Vẻ đẹp cứng cỏi, kiên cường, bền bỉ, hiên ngang, bất khuất của con người VN 
Thành ngữ “bão táp mưa sa” 
Lối miêu tả “đứng thẳng hàng” 
2. Cảm 
xúc tr ư ớc 
đoàn người xếp hàng vào lăng 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng  Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ 
 Hình ảnh “mặt trời” 
Hình ảnh thực 
Hình ảnh ẩn dụ 
Sóng đôi 
 Ngợi ca sự vĩ đại, công lao vĩ đại của Bác + sự kính trọng của nhà thơ với Bác 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân ... 
Nghệ thuật 
Điệp ngữ 
Ẩn dụ 
Hoán dụ 
Nội dung 
Tình cảm thương nhớ, xót xa 
Lòng tôn kính 
3. Cảm 
xúc khi vào lăng viếng Bác 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Giấc ngủ bình yên 
Bác dường như vẫn đang ngủ 
Gợi sự gần gũi 
Vầng trăng sáng dịu hiền 
Tả thực 
Tâm hồn cao đẹp, sáng trong của Bác 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim. 
“Trời xanh” 
Ẩn dụ 
Bác sống mãi với non sông, đất nước 
Biết 
(Lí trí) 
Nhói 
(Tình cảm) 
Giằng co giữa lí trí và tình cảm 
> < 
Đau xót đến tột cùng, 
Tiếc nuối khôn nguôi 
4. Tâm 
trạng và 
ước nguyện của nhà thơ 
Mai về miền Nam thương trào nước mắt 
Cảm xúc trào dâng, đau xót tột cùng 
Điệp ngữ “muốn làm” 
Con chim hót 
Cây tre trung hiếu 
Đóa hoa tỏa h ư ơng 
Lòng mong ước thiết tha và ước nguyện được sống mãi bên Bác, đi theo con đường mà Bác đã chọn 
Hình ảnh “cây tre” 
Khổ 1: tre bát ngát, xanh xanh 
 Khổ 2: tre trung hiếu 
Kết cấu đầu cuối tương ứng 
 Tình cảm trọn vẹn 
III. Tổng kết 
 Portfolio 
Designed 
Nghệ thuật 
Giọng điệu trang trọng, thiết tha 
Nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp 
Ngôn ngữ bình dị mà cô đúc 
Nội dung 
Lòng thành kính và xúc động sâu sắc của nhà thơ và mọi người đối với Bác 
(1) 
(4) 
(2) 
(3) 
Trò chơi ô chữ 
GV đ ư a ra các câu hỏi liên quan đến bài 
HS có 5s suy nghĩ để trả lời 
Mỗi câu trả lời đúng được 1 điểm 
Trả lời đúng từ khóa sẽ được cộng 2 điểm 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
1. Đây là một đại từ xưng hô được dùng trong bài để thể hiện sự gần gũi, thân thiết, yêu mến. 
 B A C 
2. Đây là nơi xây dựng lăng. 
 B A D I N H 
3. Cụm từ này được dùng để nói về giấc ngủ của Người. 
 B I N H Y E N 
4. Đây là một hình ảnh ẩn dụ trong bài liên quan đến Bác 
 M A T T R O I 
5. Cảm xúc nào của tác giả được thể hiện xuyên suốt trong toàn bài thơ. 
 X U C Đ O N G 
6. Hình ảnh dòng người được ví như . 
 T R A N G H O A 
7. Một trong những ước nguyện của tác giả để được ở gần bên vị lãnh tụ. 
 C O N C H I M 
8. Tác giả dùng cụm từ này để cho thấy như Người chưa ra đi, Người còn sống mãi với đất nước, với dân tộc. 
 G I A C N G U 
9. Tên thật của nhà thơ 
 T H A N H V I E N 
10. Mạch cảm xúc của bài thơ được sắp xếp theo trình tự này. 
 T H O I G I A N 
11. Quê của nhà thơ. 
 A N G I A N G 
H ư ớng dẫn tự học 
Soạn bài “Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)” 
Vẽ s ơ đồ t ư duy tổng kết lại nội dung bài học + Làm bài tập 
Tìm đọc thêm các tác phẩm của nhà thơ Viễn Phương 
Tạm biệt các em 
Hẹn gặp lại vào tiết học tới