Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 161+162: Ôn tập về truyện

TIẾT 1 61, 162: 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
 KK tự học: Con chó Bấc 
 Trò chơi: Đây là ai? 
? Quan sát tranh và cho biết đây là nhà văn nào, tác phẩm nào của nhà văn này mà em đã được học? 
Ông được mệnh danh là nhà văn của làng quê Việt Nam, tác phẩm của ông đã thể hiện những chuyển biến mới trong tình cảm của người nông dân Việt Nam sau Cách mạng tháng 8/1945 
Nhà văn Kim Lân 
Bà là nhà văn nữ có sở trường về truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ. 
Nhà văn Lê Minh Khuê 
Ông là một nhà văn Nam Bộ, rất am hiểu và gắn bó với mảnh đất ấy. Ông hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong chiến tranh và sau hoà bình. 
 Nhà văn: 
Nguyễn Quang Sáng 
Những thiên truyện của ông thể hiện một phong cách văn xuôi nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ và mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về vẻ đẹp con người. 
Nhà văn: 
Nguyễn Thành Long 
Ông được đánh giá là một trong số những người “ mở đường tinh anh và tài năng”, đã đi được xa nhất trong chặng mở đầu của công cuộc đổi mới văn học sau 1975. 
Nhà văn: 
Nguyễn Minh Châu 
Lê Minh Khuê 
 (ChiÕc l­îc ngµ) 
(BÕn quª) 
(LÆng lÏ Sa Pa) 
Nguyễn Quang Sáng 
Nguyễn Minh Châu 
Kim Lân 
Nguyễn Thành Long 
I. Thống kê tên các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam (CT Ngữ văn 9) 
Câu 1 (Trang 144) 
 Lập bảng thống kê tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học (Ngữ văn 9) theo mẫu. 
Trả lời: 
TT 
Tên tác phẩm 
Tác giả 
Năm ST 
Tóm tắt nội dung 
1 
Làng 
Kim Lân 
1948 
Qua tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng thống nhất với tình yêu đất nước, tinh thần cách mạng của ng . 
2 
Lặng lẽ SaPa 
Nguyễn Thành Long 
1970 
Qua cuộc gặp gỡ tình cờ trên đỉnh Yên Sơn, truyện ca ngợi những người lao động thầm lặng, sống đẹp, cống hiến cho đất nước 
3 
Chiếc lược ngà 
Nguyễn Quang Sáng 
1966 
Qua câu chuyện éo le và cảm động của hai cha con ông Sáu và bé Thu để ca ngợi tình cha con thắm thiết trong chiến tranh 
4 
Bến quê 
Nguyễn Minh Châu 
1985 
Qua cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào cuối đời, truyện thức tỉnh mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp gần gũi 
5 
Những ngôi sao xa xôi 
Lê Minh Châu 
1971 
Cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm của tuyến Trường Sơn trong kháng chiến Mĩ làm nổi bật lên tâm hồn và tinh thần dũng cảm của họ 
1945 
1954 
1964 
1975 
nay 
Chống Pháp 
Miền Bắc xây dựng CNXH 
Chống Mĩ 
Hòa bình 
Làng 
Lặng lẽ Sapa 
Chiếc lược ngà 
Những ngôi sao xa xôi 
Bến quê 
 * Các giai đoạn sáng tác 
 
Câu 2 ( T rang 144) 
	 Các tác phẩm truyện sau Cách mạng tháng Tám 1945 trong bảng thống kê trên đã phản ánh được những nét gì về đất nước và con người Việt Nam ở giai đoạn đó. 
Trả lời: 
Hình ảnh đất nước: 
	 - Phản ánh hoàn cảnh đất nước trong hai cuộc kháng chiến vẻ vang. 
	 - Nói về đất nước trong thời kì đổi mới đang từng bước đi lên. 
Hình ảnh con người: các tác phẩm trên phản ánh một phần những nét tiêu biểu trong cuộc sống của con người Việt Nam qua hai cuộc kháng chiến, những tình cảm và suy nghĩ của họ, đặc biệt là lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc. 
Câu 3 ( T rang 144) 
	 Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ đã được miêu tả qua những nhân vật nào? 
Trả lời: 
	 Hình ảnh con người Việt Nam thuộc nhiều thế hệ trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ đã được thể hiện sinh động qua một số nhân vật: ông Hai ( Làng ), người thanh niên ( Lặng lẽ Sa Pa ), ông Sáu và bé Thu ( Chiếc lược ngà ), ba cô gái thanh niên xung phong ( Những ngôi sao xa xôi ). Sau đây là những nét nổi bật về tính cách và phẩm chất ở mỗi nhân vật: 
	 - Ông Hai: tình yêu làng thật đặc biệt, nhưng phải đặt trong tình cảm yêu nước và tinh thần kháng chiến. 
	 - Người thanh niên trong truyệnm Lặng lẽ Sa Pa : yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thầm lặng, một mình trên núi cao, có những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp, trong sáng về công việc và đối với mọi người. 
	 - Bé Thu ( Chiếc lược ngà ): tính cách cứng cỏi, t / c nồng nàn, thắm thiết với người cha. 
	 - Ông Sáu ( Chiếc lược ngà ): tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa cách của chiến tranh. 
	 - Ba cô gái thanh niên xung phong ( Những ngôi sao xa xôi ): Tinh thần dũng cảm không sợ hi sinh khi làm nhiệm vụ hết sức nguy hiểm; tình cảm trong sáng, hồn nhiên, lạc quan trong hoàn cảnh chiếc đấu ác liệt. 
Câu 4 ( T rang 144) 
	 Trong số các nhân vật của những tác phẩm truyện được học ở lớp 9, em có ấn tượng sâu sắc với những nhân vật nào? Nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật. 
Trả lời: 
	 Ấn tượng sâu sắc nhất của em là về anh thanh niên. Trong hoàn cảnh như vậy, anh vẫn không nản lòng. Vượt lên sự cô đơn, vắng lặng để thực hiện tốt công việc của mình, xây dựng cho mình một lối sống nề nếp, nhiều ước mơ giản dị. Sự cống hiến của anh lặng thầm, có ý nghĩa lớn lao đối với quê hương, đất nước. Anh thanh niên là hình ảnh của "những âm vang trong lặng lẽ" – đó là con người có lí tưởng đẹp, có nhân phẩm tốt đẹp, là tấm gương sáng cho thế hệ thanh niên. 
Câu 5 ( T rang 14 5 ) 
	 Các tác phẩm truyện ở lớp 9 đã được trần thuật theo các ngôi kể nào? Những truyện nào có n / v kể chuyện trực tiếp xuất hiện (nhân vật xưng "tôi")? Cách trần thuật này có ưu thế như thế nào? 
Trả lời: 
	 a) thứ nhất (nhân vật xưng “tôi”) 
	 b) theo cái nhìn và giọng điệu của một nhân vật thường là nhân vật chính. 
	 Kiểu a: Chiếc lược ngà, Cố hương, Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang, Những ngôi sao xa xôi, Những đứa trẻ. 
	 Kiểu b: Làng, Lặng lẽ Sa Pa, Bến quê . 
Câu 6 ( T rang 145) 
	 Ở những truyện nào, tác giả sáng tác được tình huống truyện đặc sắc? 
Trả lời: 
	 Những truyện tác giả sáng tạo được tình huống truyện đặc sắc có thể kể đến: 
	 - Truyện Làng : Tác giả đặt ông Hai vào tình huống gay cấn để làm bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông. Tình huống ấy là cái tin làng ông theo giặc . 
	 - Truyện Chiếc lược ngà : Tình huống hai cha con gặp nhau trong 8 năm xa cách nhưng bé thu không nhận cha, đến lúc em nhậ cha và biểu lộ tình cảm thì anh Sáu phải ra đi. 
	 - Truyện Bến quê : Đặt nhân vật Nhĩ trong một hoàn cảnh đặc biệt lúc trẻ có điều kiện đi khắp nơi trên thế giới mà không cảm nhận được vẻ đẹp của quê hương và tình yêu của gia đình. Khi cuối đời bị căn bệnh hiểm nghèo Nhĩ mới nhận ra điều đó nhưng không bao giờ anh làm được. 
 HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ  - Học bài, hoàn thành bài tập - Ôn luyện các đề về tác phẩm truyện 
- Chuẩn bị tiết bài Tổng kết về ngữ pháp (Tiếp) 
KK tự học: Con chó Bấc