Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 51: Văn bản Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận) - Trương Thị Mai

Gi¸o viªn: Tr­¬ng ThÞ MaiM«n: Ng÷ v¨n 9Tæ :Khoa häc x· héiKÝnh chµo quý thÇy c« vµ c¸c emKiÓm tra bµi còCâu 1 :? Ñoïc thuoäc loøng baøi thô “Baøi thô veà tieåu ñoäi xe khoâng kính”- Phạm Tiến Duật? Trong bµi th¬ ®ã em thÝch nhÊt c©u th¬ nµo? V× sao?- Hình aûnh nhöõng chieác xe khoâng kính vaãn baêng ra chieán tröôøng . - Hình aûnh thöïc, thöïc ñeán traàn truïi. Taùc giaû giaûi thích nguyeân nhaân cuõng raát thöïc .Câu 2 :? H×nh ¶nh næi bËt trong bµi lµ h×nh ¶nh nµo? V× sao cã thÓ nãi ®ã lµ h×nh ¶nh ®éc ®¸o? TiÕt 51 Văn bản:§oµn thuyÒn ®¸nh c¸- Huy CËn -I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)- Tên: đầy đủ là Cù Huy Cận. Quê : Ân Phú – Vụ Quang - Hà Tĩnh. Nổi tiếng trong phong trào Thơ mới( trước 1945), tiêu biểu cho nền thơ hiện đại Việt Nam từ sau năm 1945. Chặng đường văn học: Trước 1945:- Đề tài về cuộc sống xưa, cảnh xưa- Thơ giàu chất triết lí thấm thía nối buồn TP tiêu biểu: Tập Lửa thiêng (1940)Sau 1945: Đề tài về cuộc sống mớiThơ ông dạt dào niềm vui- TP tiêu biểu:Trời mỗi ngày lại sáng (1958); Đất nở hoa (1960); Bài thơ cuộc đời (1963); Hai bàn tay em (1967); ... Huy Cận được nhà nước trao tặng giải thưởng về văn học nghệ thuật đợt 1 ( 1996)I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩm Hoàn cảnh sáng tác: - Viết năm 1958, khi Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh.- In trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958). ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ	Huy Cận Mặt trời xuống biển như hòn lửa  Sóng đã cài then, đêm sập cửa.  Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,  Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 	Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 	Cá thu biển Đông như đoàn thoi 	Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. 	Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! Thuyền ta lái gió với buồm trăng  Lướt giữa mây cao với biển bằng,  Ra đậu dặm xa dò bụng biển,  Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 	Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 	Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, 	Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, 	Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. Ta hát bài ca gọi cá vào,  Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,  Biển cho ta cá như lòng mẹ,  Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. 	Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, 	Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, 	Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, 	Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. Câu hát căng buồm với gió khơi,  Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.  Mặt trời đội biển nhô màu mới  Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩm ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ	Huy Cận Mặt trời xuống biển như hòn lửa  Sóng đã cài then, đêm sập cửa.  Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,  Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 	Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 	Cá thu biển Đông như đoàn thoi 	Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. 	Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! Thuyền ta lái gió với buồm trăng  Lướt giữa mây cao với biển bằng,  Ra đậu dặm xa dò bụng biển,  Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 	Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 	Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, 	Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, 	Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. Ta hát bài ca gọi cá vào,  Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,  Biển cho ta cá như lòng mẹ,  Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. 	Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, 	Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, 	Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, 	Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. Câu hát căng buồm với gió khơi,  Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.  Mặt trời đội biển nhô màu mới  Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. II. Đọc hiểu văn bản1. Đọc- Đọc với giọng vui vẻ phấn khởi, hào hứng, chú ý các nhịp 4/3, 2-2/3 Từ ngữHình ảnh Nghĩa2. Chú thíchCá bạcCá thuCá songCá chimCá nhụCá đéLoài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.Loài cá mình dẹt, vẩy lớn. Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồngThân dài, hơi dẹt. Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩm ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ	Huy Cận `	Mặt trời xuống biển như hòn lửa  	Sóng đã cài then, đêm sập cửa. 	Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,  	Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 	Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 	Cá thu biển Đông như đoàn thoi 	Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. 	Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! 	Thuyền ta lái gió với buồm trăng 	Lướt giữa mây cao với biển bằng,  	 Ra đậu dặm xa dò bụng biển,  	 Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 	Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 	Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, 	Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, 	Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. 	Ta hát bài ca gọi cá vào, 	Gõ thuyền đã có nhịptrăng cao,  	 Biển cho ta cá như lòng mẹ,  	 Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. 	Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, 	Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, 	Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, 	Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. 	Câu hát căng buồm với gió khơi, 	Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.  	Mặt trời đội biển nhô màu mới  	Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. II. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cụcTriển khai theo trình tự một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá+ Chia 3 phần: - Hai khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá lúc hoàng hôn . - Bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong một đêm trăng đẹp. - Khổ cuối : Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong ánh bình minh.Thời gian: Theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến buổi bình minh .- Không gian: rộng lớn bao la và thơ mộng ( mặt trời, biển, trăng, sao, mây, gió ... )- Cảm hứng thơ là sự thống nhất giữa hai nguồn cảm hứng : thiên nhiên vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống mới.I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cục4. Phân tícha, Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơiMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửaMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng Mặt trời như hòn lửa Sóng cài then Đêm sập cửa Hoàng hôn kì vĩ,tráng lệ- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiThiên nhiênĐi vào trạng thái nghỉ ngơiCon người bắt đầu1 cuộc hành trìnhLênh đênh trên biển Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơiCon người mang tầm vóc vũ trụ- Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta - Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người lao động012120191817161514131211100908070605040302222524233229283027264041313938373635343342575553565452515049484746454460595843* C©u hái th¶o luËn? Nội dung câu hát của những ngư dân diễn tả điều gì? Ca ngợi biển giầu có, với những loài cá quí . Thể hiện ước mơ đánh bắt được nhiều hải sản Tâm hồn chan chứa niềm vui, phấn khởi, sôi nổi Khát vọng chinh phục thiên nhiênNiềm vui của những con người lao động có tư thế làm chủ thiên nhiên, đất nước, làm chủ cuộc đời, làm chủ công việc mà họ suốt đời gắn bóI. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cục4. Phân tícha, Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơiMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửaMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng Mặt trời như hòn lửa Sóng cài then Đêm sập cửa Hoàng hôn kì vĩ,tráng lệ- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiThiên nhiênĐi vào trạng thái nghỉ ngơiCon người bắt đầu1 cuộc hành trìnhLênh đênh trên biển Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơiCon người mang tầm vóc vũ trụ- Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta - Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người lao độngNT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởngKhí thế của đoàn người ra khơi thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan.I. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cục4. Phân tícha, Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơiMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửaMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng Mặt trời như hòn lửa Sóng cài then Đêm sập cửa Hoàng hôn kì vĩ,tráng lệ- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiThiên nhiênĐi vào trạng thái nghỉ ngơiCon người bắt đầu1 cuộc hành trìnhLênh đênh trên biển Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơiCon người mang tầm vóc vũ trụ- Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta - Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người lao độngNT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởngKhí thế của đoàn người ra khơi thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan.NT: Ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, liên tưởng, đối lậpMiêu tả cảnh lao động kéo lưới trên biển.4Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người.2Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển.3SĐSMiêu tả sự phong phú của các loài cá biển.1? Nội dung của 2 khổ thơ đầu là gì ?SI. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cục4. Phân tícha, Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơiMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửaMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng Mặt trời như hòn lửa Sóng cài then Đêm sập cửa Hoàng hôn kì vĩ,tráng lệ- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiThiên nhiênĐi vào trạng thái nghỉ ngơiCon người bắt đầu1 cuộc hành trìnhLênh đênh trên biển Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơiCon người mang tầm vóc vũ trụ- Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta - Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người lao độngNT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởngKhí thế của đoàn người ra khơi thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan.NT: Ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, liên tưởng, đối lậpND: Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con ngườiI. Tìm hiểu chung1. Tác giả(1919 - 2005)2. Tác phẩmII. Đọc hiểu văn bản1. Đọc2. Chú thích3. Bố cục4. Phân tícha, Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơiMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửaMặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng Mặt trời như hòn lửa Sóng cài then Đêm sập cửa Hoàng hôn kì vĩ,tráng lệ- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơiThiên nhiênĐi vào trạng thái nghỉ ngơiCon người bắt đầu1 cuộc hành trìnhLênh đênh trên biển Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơiCon người mang tầm vóc vũ trụ- Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta - Câu hát căng buồm cùng gió khơi Hát rằng cá bạc biển Đông lặng Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng Đến dệt lưới ta Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người lao độngNT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởngKhí thế của đoàn người ra khơi thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan.NT: Ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, liên tưởng, đối lậpND: Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người5. Củng cố ? Nêu cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên trong khổ thơ đầu?VII. Hướng dẫn về nhà:1. N¾m nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ vµ bµi th¬.2. Häc thuéc khæ th¬ 1, 2 và nêu cảm nhận của em về 2 khổ thơ đầu3. T×m hiÓu c¶nh ®¸nh c¸ trªn biÓn vµ c¶nh trë vÒ.Bµi häc kÕt thócXin ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh