Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 98+99: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Dũng Tiến

CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC TRỰC TUYẾNMÔN NGỮ VĂN 9UBND HUYỆN VĨNH BẢOTRƯỜNG THCS DŨNG TIẾNTiết 98, 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍI. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.1.Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu (SGK/ tr 34, 35).Yêu cầu: các em theo dõi vào sách giáo khoa và nghe đọc mẫu.Thứ 2 ngày 22 tháng 2 năm 2021 Tri thức đúng là sức mạnh. Người ta kể rằng, có một máy phát điện cỡ lớn của công ti Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ sư họp 3 tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Người ta phải mời đến chuyên gia Xten –mét –xơ.Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ti phải trả cho ông 10.000 đôla. Nhiều người cho Xten –mét –xơ là tham, bắt bí để lấy tiền. Nhưng trong giấy biên nhận Xten –mét –xơ ghi : “Tiền vạch một đường thẳng là 1 đôla. Tiền tìm ra chỗ vạch đường thẳng ấy là 9999 đôla”. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì cỗ máy kia có thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!?	Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán học Tạ Quang Bửu, Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế, góp phần to lớn đưa cuộc kháng chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên Hoàng, đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp, làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một trong những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới. Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không ít người chưa biết quý trọng tri thức. Họ coi mục đích của việc học chỉ là để có mảnh bằng mong sau này tìm việc kiếm ăn hoặc thăng quan tiến chức. Họ không biết rằng, muốn biến nước ta thành một quốc gia giàu mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng các nước trong khu vực và thế giới cần phải có biết bao nhiêu nhà tri thức tài năng trên mọi lĩnh vực!Tiết 98, 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍI. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.1.Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu (SGK/ tr 34, 35).a. Văn bản trên bàn về vấn đề gì?- Văn bản bàn về vấn đề: giá trị của tri thức khoa học và người trí thức. Thái độ đối với tri thức và việc tiếp thu tri thức.b. Văn bản có thể chia làm mấy phần? Chỉ ra nội dung của mỗi phần và mối quan hệ của chúng với nhau?- Văn bản trên chia làm 3 phần: MB, TB, KBMở bài: nêu vấn đề tri thức là sức mạnhThân bài: Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng(nêu ví dụ để chứng minh: Bác Hồ thu hút các nhà tri thức )Tri thức đúng là sức mạnh (nêu ví dụ để chứng minh: sửa máy phát điện bị hỏng )Kết luận: phê phán một số người không biết quý trọng tri thức, sử dụng tri thức không đúng chỗc. Đánh dấu các câu mang luận điểm chính trong bài? Các luận điểm ấy diễn đạt được rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết chưa?+ Tri thức là sức mạnh(Bê-cơn). “Ai có tri thức thì người đó có sức mạnh” (Lê-nin)+ Tri thức đúng là sức mạnh. (trong lĩnh vực kĩ thuật)+ Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.+ Tri thức có sức mạnh to lớn như thế, nhưng đáng tiếc cón có không ít người chưa biết quý trọng tri thức Muốn biến nước ta thành một quốc gia giàu mạnh , công bằng dân chủ văn minh, sánh vai cùng các nước trong khu vực và trên thế giới cần phải có biết bao nhiêu nhà tri thức tài năng trên mọi lĩnh vực. Các luận điểm trên diễn đạt được rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết.Tiết 98, 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍI. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.1.Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu (SGK/ tr 34, 35).a. Vậy nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là gì?2. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo líb. Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí phải đảm bảo yêu cầu gì về nội dung và hình thức?- Nghi luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người.- Yêu cầu về nội dung: Làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích để chỉ ra chỗ đúng hay chỗ sai của một tư tưởng, đạo lí nhằm khẳng định tư tưởng của người viết.- Yêu cầu về hình thức: Bài viết có bố cục ba phần, có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ; lời văn chính xác, sinh động.d. Văn bản sử dụng phép lập luận nào là chính? Cách lập luận có thuyết phục hay không? Luận cứ Lập luậnLuận điểm 1:Tri thức đúng là sức mạnh*Dẫn chứng: -Cỗ máy của công ti Pho bị hỏng:+Một hội đồng nhiều kĩ sư họp 3 tháng không tìm ra nguyên nhân+Xten-met-xtơ sửa được máy.*Lí lẽ: Rõ ràng người có kiến thức thâm hậu Chứng minh, phân tích, so sánh, đối chiếuLuận điểm 2:Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng*Dẫn chứng:-Trong kháng chiến chống Pháp” các kĩ sư: Trần Đại Nghĩa, Nguyễn Văn Huyên đưa kháng chiến đến thành công.-Trong kháng chiến chống chiến tranh phá hoại của Mĩ: các giáo sư: Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự -Ngày nay: các nhà khoa học:Bùi Huy Cáp Chứng minh, phân tích,liệt kêe. Bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí khác với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào?Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sốngNghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo líGiống Đều là dạng bài nghị luận xã hộiKhác - Đối tượng là một sự việc hoặc hiện tượng trong đời sống.- Từ một sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu ra những vấn đề tư tưởng.- Đối tượng là những vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng hoặc đạo đức, lối sống của con người.- Dùng giải thích, phân tích, chứng minh làm sáng tỏ các tư tưởng , đạo lí quan trọng đối với đời sống con người.Tiết 98, 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍI. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.II. LUYỆN TẬP.Thứ 2 ngày 22 tháng 2 năm 2021Dựa vào văn bản “Tri thức là sức mạnh”, em hãy viết một đoạn văn (2/3 trang giấy thi) theo kiểu diễn dịch trình bày bày suy nghĩ của em về tri thức.Tiết 98, 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ* Về hình thức, kỹ năng: đúng kiểu đoạn văn, đủ số câu, câu chủ đề, trình bày sạch đẹp, tránh gạch xóa.* Về nội dung:- Câu chủ đề (câu mở đoạn) Tri thức có tầm quan trọng đối với con người....- Thế nào là tri thức là sự hiểu biết của con người về mọi lĩnh vực; là kiến thức, ....- Biểu hiện của tri thức:Tri thức là khoa học, hiểu biết của con người về khoa học tự nhiên, khoa học xã hội....- Ý nghĩa của tri thức :Tri thức là cuộc cách mạng về văn minh...- Tri thức giúp giải phóng sức lao động bằng chân tay, thay vào đó là máy móc dưới sự điều khiển của con người...- Sự hiểu biết về thiên nhiên là vô tận.....con người nghiên cứu, tìm hiểu khám phá, sáng tạo phục vụ con người...- Những nhà khoa học nghiên cứu tìm tòi, sáng tạo ra cái mới cả về vật chất và tinh thần...- Tri thức làm cho XH phát triển, không tụt hậu...- Mặt trái: Một số người không biết quý trọng tri thức, lợi dụng tri thức để thăng quan, tiến chức...- Những người ít tri thức (hiểu biết) - Bài học nhận thức: tầm quan trọng của tri thức .- Bài học hành động rèn luyện về tích lũy tri thức: học tập ở lớp, trường, người khác, đọc thêm sách báo - Đánh giá lại tầm quan trọng của tri thức...Hướng dẫn học bài ở nhà1. Học nội dung đã ghi (phần ghi nhớ kiến thức)2. Làm bài tập thầy giáo đã giao.3. Soạn bài: Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí (trang 51)