Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Bếp lửa (Bằng Việt)

Trong chương trình ngữ văn THCS em đã được học bài thơ nào có hai hình ảnh trên ? Của tác giả nào ? Nội dung của bài thơ ?Tiếng gà trưa- Xuân Quỳnh Viết về tình cảm bà, cháuEm hãy đọc những câu thơ có hai hình ảnh trên ? Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTay bà khum soi trứngDành từng quả chắt chiuCho con gà mái ấpCục cục tỏc cục ta BẾP LỬA Bằng Việt BẾP LỬA (Bằng Việt)I. Tỡm hiểu chung. 1. Tỏc giả :- Sinh năm 1941.- Quờ : Hà Nội – thuở nhỏ sống ở Huế.Là nhà thơ trưởng thành trong khỏng chiến chống Mĩ.Giọng thơ Bằng Việt trong trẻo, thiết tha. Phự hợp với đề tài kỷ niệm, mơ ước của tuổi trẻ. Em hóy cho biết bài thơ “Bếp lửa” được tỏc giả sỏng tỏc trong hoàn cảnh nào? BẾP LỬA (Bằng Việt)2. Tỏc phẩm: - Bài thơ ra đời 1963, khi tác giả đang là sinh viờn học ngành Luọ̃t ở nước ngoài. “ Những năm đầu theo học Luật tại đõy tụi nhớ nhà kinh khủng.Thỏng 9 ở bờn đú trời se se lạnh, buổi sỏng sương khúi bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa sổ, trờn cỏc vũm cõy gợi cảnh mựa đụng ở quờ nhà. Mỗi buổi dậy sớm đi học, tụi hay nghĩ đến hỡnh ảnh một bếp lửa thõn quen, nhớ tới hỡnh ảnh bà nội lụi cụi dậy sớm nấu nồi xụi, luộc củ khoai, củ sắn cho cả nhà ” Đõy cũng chớnh là nguồn khơi mạch cảm xỳc cho Bằng Việt viết bài thơ “Bếp lửa”. “ Tôi viết bài thơ Bếp lửa năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 Đại học tổng hợp Quốc gia Kiev( Ukrai na). Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến “ Bếp lửa” quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đỡnh khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết “Bếp lửa, tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mỡnh”.Bà nội tôi là một phụ nữ nông dân chân chất, bình dị. Với tôi, bà là hiện thân của sự cần cù, nhẫn nại và đức hy sinh BẾP LỬA (Bằng Việt)2. Tỏc phẩm: - Bài thơ ra đời 1963, khi tác giả đang là sinh viờn học ngành Luọ̃t ở nước ngoài.In trong tập “ Hương cõy – Bếp lửa”. HOẠT ĐỘNG THEO CẶP ĐễI (2 PHÚT)1. Tỡm mạch cảm xỳc của bài thơ?2. Dựa vào mạch cảm xỳc ấy để phõn chia bố cục? BẾP LỬA (Bằng Việt)2. Tỏc phẩm: - Bài thơ ra đời 1963, khi tác giả đang là sinh viờn học ngành Luọ̃t ở nước ngoài.In trong tập “ Hương cõy – Bếp lửa”. Mạch cảm xúc: Đi từ hụ̀i tưởng quỏ khứ đờ́n hiợ̀n tại, từ kỉ niợ̀m -> suy ngõ̃m, triết lớ. Bố cục: Bếp lửa ( Bằng Việt )Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà.Bếp lửa ( Bằng Việt )Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọc,Tu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?Năm giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi,Hàng xúm bốn bờn trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại tỳp lều tranh.Vẫn vững lũng, bà dặn chỏu đinh ninh:“Bố ở chiến khu, bố cũn việc bố,Mày cú viết thư chớ kể này kể nọ,Cứ bảo nhà vẫn được bỡnh yờn !”.Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lũng bà luụn ủ sẵn,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bõy giờ,Bà vẫn giữ thúi quen dậy sớmNhúm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhúm niềm yờu thương, khoai sắn ngọt bựiNhúm nồi xụi gạo mới sẻ chung vui,Nhúm dậy cả những tõm tỡnh tuổi nhỏễi kỡ lạ và thiờng liờng – bếp lửa!Giờ chỏu đó đi xa, cú ngọn khúi trăm tàu,Cú lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,Nhưng vẫn chẳng bao giờ quờn nhắc nhở:- Sớm mai này bà nhúm bếp lờn chưa?...Suy ngẫm về cuộc đời bà và hỡnh ảnh bếp lửa.Nỗi nhớ của người chỏu về bà và bếp lửa.- - P1 : 3 dũng đầu =>H/ả bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. - P2 : Tiếp “dai dẳng” =>Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà. - P3 : Tiếp “ bếp lửa” =>Suy ngẫm về cuộc đời bà và hỡnh ảnh bếp lửa. - P4: Cũn lại => Nỗi nhớ của người chỏu về bà và bếp lửa. BẾP LỬA (Bằng Việt) II. Tỡm hiểu văn bản: 1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. Trong kớ ức của chỏu, hỡnh ảnh nào hiện về đầu tiờn? Hỡnh ảnh đú cú ý nghĩa như thế nào ở làng quờ?Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượm-Hỡnh ảnh bếp lửa: gần gũi, thõn thuộc trong mỗi gia đỡnh người Việt. Nú gắn liền với hỡnh ảnh người bà, người mẹ tảo tần thức khuya dậy sớm chăm lo, săn súc cho gia đỡnh=> Hỡnh ảnh ấn tượng in sõu trong tõm hồn người chỏu. BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.?Chỉ ra biện phỏp nghệ thuật và tỏc dụng của nú trong hai cõu thơ đầu? BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: - Điệp ngữ Một bếp lửa: => Hỡnh ảnh gần gũi, thõn thuộc ở làng quờ. Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa. BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: - Điệp ngữ Một bếp lửa: => Hỡnh ảnh gần gũi, thõn thuộc ở làng quờ.-Từ lỏy: + chờn vờn: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.Gợi bếp lửa thực bập bùng trong sương sớm+ ấp iu:Gợi bàn tay kiờn nhẫn, khộo lộo và tấm lũng chi chỳt của người bà.Hỡnh ảnh bếp lửa đó tỏc động gỡ đến chỏu?Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.Hỡnh ảnh bếp lửa đó tỏc động gỡ đến chỏu?- Gợi tỡnh yờu thương của chỏu dành cho bà.Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa. BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: *Cảm xỳc về bà: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa. Cảm xỳc của người chỏu với bà được bộc lộ qua từ nào? Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.thương BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: *Cảm xỳc về bà: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa.- Bộc lộ trực tiếp : thương Hỡnh ảnh “Biết mấy nắng mưa” hay ở chỗ nào?Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa. BẾP LỬA (Bằng Việt)1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà. *Hỡnh ảnh bếp lửa: *Cảm xỳc về bà: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,Một bếp lửa ấp iu nồng đượmChỏu thương bà biết mấy nắng mưa. Chỏu thương bà biết mấy nắng mưa.- Bộc lộ trực tiếp : thương- Hỡnh ảnh ẩn dụ: nắng mưa: những gian nan, lận đận trong cuộc đời bà.=> Từ hỡnh ảnh bếp lửa, những kỉ niệm về bà và bếp lửa trong những năm thỏng tuổi thơ được gọi về.II. Tỡm hiểu văn bản: 1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà.2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà. BẾP LỬA BẰNG VIỆT Trong dũng hồi tưởng của người chỏu, những kỉ niệm nào về tỡnh bà chỏu đó được gợi lại?Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọc,Tu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?Kỉ niệm thời thơ ấu khi chỏu lờn 4 tuổi.Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọc,Tu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?Kỉ niệm về 8 năm khỏng chiến cựng bàNăm giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi,Hàng xúm bốn bờn trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại tỳp lều tranh.Vẫn vững lũng, bà dặn chỏu đinh ninh:“Bố ở chiến khu, bố cũn việc bố,Mày cú viết thư chớ kể này kể nọ,Cứ bảo nhà vẫn được bỡnh yờn !”.Kỉ niệm về năm giặc đốt làngII. Tỡm hiểu văn bản: 1.Hỡnh ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xỳc kỉ niệm về bà.2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT Kỉ niệm khi chỏu lờn 4 tuổi cú gỡ đỏng chỳ ý?Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !II. Tỡm hiểu văn bản: 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !II. Tỡm hiểu văn bản: 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Đúi mũn, đúi mỏi: hỡnh ảnh tả thực, miờu tả rừ nột nhất về nạn đúi- một thời lịch sử đau thương của dõn tộc. Đúi mũn đúi mỏi: cỏi đúi dai dẳng và mũn mỏi khắp chốn thụn quờ.II. ĐỌC – TèM HIỂU CHI TIẾT1. Bếp lửa gợi nỗi nhớ thương bà2. Cảm nghĩ về bà và bếp lửa* Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bàNăm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe, khụ rạc ngựa gầyKhụ rạc ngựa gầy: gợi lờn cỏi hắt hiu, cỏi gầy gũ của người bố và đồng thời gợi cả cỏi cũm cừi của con ngựa ấy.“Năm Ất Dậu thỏng ba cũn nhớ mói  Giống Lạc Hồng cực trải lắm đau thương!  Những thõy ma thất thểu đầy đường, Rồi ngó gục khụng đứng lờn vỡ đúi!” (Đúi – Bàng Bỏ Lõn)Ta nhớ mói cỏi thời kỳ đen tối!Quờn làm sao tội lỗi kẻ xõm lăng!Quờn làm sao mối thự hận khụn cựng!Quờn sao được hai triệu người chết đúi!Đúi tự Bắc Giang, đúi về Hà NộiĐúi ở Thỏi Bỡnh, đúi tới Gia LõmKhắp đường xa những xỏc đúi rờn nằmTrong nắng lửa trong bụi lầm co quắpGiữa đống trẻ chỉ cũn đụi hố mắtĐọng chỳt hồn sắp tắt của thõy ma;Những cỏnh tay gầy quờ quạng khua khuaNhư muốn bắt những gỡ vụ ảnh,Dưới mỏi túc rối bự và kết bỏnhMột làn da đen sạm bọc xương đầuRăng nhe ra như những chiếc đầu lõuMỏ húp lại, răng hằn sõu gớm ghiếcGià trẻ gỏi trai khụng cũn phõn biệt,Họ giống nhau như là những thõy ma,Như những bộ xương cũn dớnh chỳt daChưa chết đó bốc xa mựi tử khớ!II. Tỡm hiểu văn bản: 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay ! Sõu đậm nhất trong kỉ niệm của chỏu vẫn là mựi khúi bếp. “khúi hun nhốm mắt chỏu”II. Tỡm hiểu văn bản: 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: Khúi hun nhốm mắt BẾP LỬA BẰNG VIỆT Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Đúi mũn, đúi mỏi: hỡnh ảnh tả thực, miờu tả rừ nột nhất về nạn đúi- một thời lịch sử đau thương của dõn tộc.Khúi hun nhốm mắt: là khúi từ củi ớt cay xố từ bếp lửa nhà nghốo.Cũn cay: là cũn nguyờn nỗi xỳc động Những hỡnh ảnh đú gợi lại tuổi thơ như thế nào của tỏc giả? 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: Khúi hun nhốm mắt=>Tuổi thơ cú nhiều gian khổ, thiếu thốn. BẾP LỬA BẰNG VIỆT Lờn bốn tuổi chỏu đó quen mựi khúi,Năm ấy là năm đúi mũn đúi mỏiBố đi đỏnh xe khụ rạc ngựa gầy.Chỉ nhớ khúi hun nhốm mắt chỏuNghĩ lại đến giờ sống mũi cũn cay !Đúi mũn, đúi mỏi: hỡnh ảnh tả thực, miờu tả rừ nột nhất về nạn đúi- một thời lịch sử đau thương của dõn tộc.Trong hồi tưởng của chỏu , kỉ niệm nào khỏc nữa về bà được nhắc tới ?2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT * Kỉ niệm 8 năm khỏng chiến cựng bàTrong 8 năm đú chỏu đó cú những kỉ niệm gỡ cựng bà? Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT * Kỉ niệm 8 năm khỏng chiến cựng bà+ Cựng bà nhúm lửa+Bà kể chuyện.+Bà dạy chỏu làm,chăm chỏu học? Nghệ thuật mà tỏc giả sử dụng trong đoạn thơ ?Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọcTu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT * Kỉ niệm 8 năm khỏng chiến cựng bà+ Cựng bà nhúm lửa+Bà kể chuyện chỏu nghe.+Bà dạy chỏu làm,chăm chỏu học -Điệp từ, liệt kờ,dựng nhiều động từ.? Qua cỏc từ ngữ “bà bảo”, “bà dạy”, “bà chăm” cựng điệp từ “bà, chỏu” đó gợi tả điều gỡ ?2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT * Kỉ niệm 8 năm khỏng chiến cựng bà+ Cựng bà nhúm lửa+Bà kể chuyện chỏu nghe.+Bà dạy chỏu làm,chăm chỏu học -Điệp từ, liệt kờ, dựng nhiều động từ.=> Bà yờu thương, đựm bọc che chở dạy dỗ và là chỗ dựa tinh thần cho chỏu. Âm thanh nào luụn vang vọng trong hồi ức của tỏc giả? Âm thanh đú cú ý nghĩa gỡ? Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọcTu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?Âm thanh nào luụn vang vọng trong hồi ức của tỏc giả? Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọcTu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?Tiếng chim tu hỳ vang vọng trờn những cỏnh đồng xa.? Vỡ sao tiếng tu hỳ ỏm ảnh tõm trớ người chỏu đến thế?Tiếng tu hỳ là õm thanh quen thuộc ở đồng quờ, người xa nhà nhớ quờ là nhớ tiếng tu hỳ.Ấn tượng khắc chạm trong tõm khảm người chỏu chớnh là tiếng chim tu hỳ. 11 cõu thơ mà õm vang tới 5 lần tiếng kờu của loài chim lẻ loi ấy. 2.Những kỉ niệm tuổi thơ sống bờn bà.*Kỉ niệm năm 4 tuổi: BẾP LỬA BẰNG VIỆT * Kỉ niệm 8 năm khỏng chiến cựng bàÂm thanh tiếng chim tu hỳ:=>Tiếng kờu giục gió khắc khoải, da diết, gợi hoài niệm nhớ mong khao khỏt.? Nghệ thuật mà tỏc giả sử dụng trong đoạn thơ ?Tỏm năm rũng chỏu cựng bà nhúm lửaTu hỳ kờu trờn những cỏnh đồng xa.Khi tu hỳ kờu, bà cũn nhớ khụng bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế,Tiếng tu hỳ sao mà tha thiết thế !Mẹ cựng cha cụng tỏc bận khụng vềChỏu ở cựng bà, bà bảo chỏu nghe,Bà dạy chỏu làm, bà chăm chỏu học,Nhúm bếp lửa nghĩ thương bà khú nhọcTu hỳ ơi !chẳng đến ở cựng bà,Kờu chi hoài trờn những cỏnh đồng xa?-Điệp ngữ, nhõn hoỏ -Nhằm khắc sõu nỗi nhớ thương bà và quờ hương khắc khoải đến quặn lũng của người chỏu. Năm giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụiHóy tỡm những cõu thơ cú liờn quan đến hỡnh ảnh này?*Kỉ niệm về năm giặc đốt làng: Cụm từ chỏy tàn, chỏy rụi gợi hỡnh ảnh xúm làng như thế nào?Xơ xỏc,, tiờu điều*Kỉ niệm về năm giặc đốt làng:- Giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi: ngọn lửa hung tàn, hủy diệt của chiến tranh.Khi giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi thỡ cú cả căn nhà của ai?*Kỉ niệm về năm giặc đốt làng:- Giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi: ngọn lửa hung tàn, hủy diệt của chiến tranh.=> Bà chỏu cũng là nạn nhõn của chiến tranh.Ai đó giỳp 2 bà chỏu dựng lại tỳp lều tranh? Năm giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi,Hàng xúm bốn bờn trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại tỳp lều tranh.Trong hoàn cảnh thử thỏch khốc liệt của chiến tranh, chỳng ta càng thấm thớa hơn vẻ đẹp tinh thần của người Việt Nam một thời lửa đạn. Đú là vẻ đẹp của tỡnh đoàn kết xúm làng. *Kỉ niệm về năm giặc đốt làng:- Giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi: ngọn lửa hung tàn, hủy diệt của chiến tranh.=> Bà chỏu cũng là nạn nhõn của chiến tranh.-Bà con hàng xúm đỡ đần=> Trong bom đạn chiến tranh ngời lờn vẻ đẹp tỡnh đoàn kết xúm làng.Trong hoàn cảnh ấy, bà đó núi gỡ với chỏu?Lời núi đú của bà cú ý nghĩa gỡ? - Bà vẫn vững lũng trước mọi tai hoạ thử thỏch, để cỏc con yờn tõm cụng tỏc=>người mẹ Việt Nam yờu nước đầy lũng hy sinh.Vẫn vững lũng, bà dặn chỏu đinh ninh:“Bố ở chiến khu, bố cũn việc bố,Mày cú viết thư chớ kể này kể nọ,Cứ bảo nhà vẫn được bỡnh yờn !”.*Kỉ niệm về năm giặc đốt làng:- Giặc đốt làng chỏy tàn chỏy rụi: ngọn lửa hung tàn, hủy diệt của chiến tranh.=> Bà chỏu cũng là nạn nhõn của chiến tranh.-Bà con hàng xúm đỡ đần => Trong bom đạn chiến tranh ngời lờn vẻ đẹp tỡnh đoàn kết xúm làng.- Lời dặn của bà với chỏu =>người mẹ Việt Nam yờu nước đầy lũng hy sinh.*Giữa tro tàn của mất mỏt đau thương, bà vẫn cần mẫn nhúm lửa: Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lũng bà luụn ủ sẵn,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng *Giữa tro tàn của mất mỏt đau thương, bà vẫn cần mẫn nhúm lửa: Thời gian: sớm, chiều : thời gian của sự bền bỉ, khụng đứt gẫy*Giữa tro tàn của mất mỏt đau thương, bà vẫn cần mẫn nhúm lửa: -Thời gian: sớm, chiều : bền bỉ, khụng đứt gẫy- Bếp lửa chuyển húa thành ngọn lửa : Đú là ngọn lửa của tỡnh yờu thương vụ bờ bến, lửa của niềm tin bất diệt, lửa mà bà thắp lờn trong tõm hồn chỏu.Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lũng bà luụn ủ sẵn,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng Ủ sẵn: Sự bất diệt của ngọn lửa. 3.Suy ngẫm về cuộc đời bà và hỡnh ảnh bếp lửa.a.Suy ngẫm về bà Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bõy giờ,Bà vẫn giữ thúi quen dậy sớm-Vẻ đẹp tần tảo, nhẫn nại, vẻ đẹp của đức hi sinh: + Lận đận suốt một đời vỡ con chỏu. + Đến tận bõy giờ vẫn chẳng nghỉ ngơi. 3.Suy ngẫm về cuộc đời bà và hỡnh ảnh bếp lửa.a.Suy ngẫm về bà ->Cuộc đời bà quanh năm vất vả,giàu đức hi sinh.HĐ nhúm bàn: Tỏc giả đó sử dụng biện phỏp nghệ thuật gỡ?ý nghĩa của từ “nhúm”?3.Suy ngẫm về cuộc đời bà và hỡnh ảnh bếp lửa.a.Suy ngẫm về bà -Điệp từ “nhúm”:Bà khụng chỉ là người nhúm lửa, giữ lửa mà cũn là người truyền lửa – ngọn lửa của sự sống niềm tin cho cỏc thế hệ nối tiếp. Ngọn lửa mang ý nghĩa biểu tượng.Từ hỡnh ảnh bếp lửa của bà nhà thơ đó thốt lờn “ễi kỡ lạ và thiờng liờng – bếp lửa!” Em hiểu như thế nào về điều kỳ lạ và thiờng liờng này?b,Suy ngẫm về bếp lửa:“ễi kỳ lạ và thiờng liờng – bếp lửa”+ Kỳ lạ: Vỡ khụng gỡ cú thể dập tắt được bếp lửa. Bếp lửa vẫn chỏy lờn trong mọi cảnh ngộ.+ Thiờng liờng: Bếp lửa là tổ ấm, là cội nguồn gia đỡnh, là cội nguồn quờ hương đất nước.4.Nỗi nhớ của người chỏu về bà và bếp lửa.( Phần này em chưa soạn được kĩ chị nhộ)Theo em ở khổ thơ cuối tỏc giả đó sử dụng thủ phỏp nghệ thuật gỡ?- Điệp từ: “Trăm”- Cõu hỏi tu từ: “Sỏng mai này bà nhúm bếp lờn chưa?”Hóy cho biết ý nghĩa của cỏc thủ phỏp nghệ thuật đú?→ Khẳng định thế giới rộng lớn, với những điều mới mẻ.→ Khụng thể nào quờn được bếp lửa, tỡnh cảm của bà.Khổ thơ cuối mang ý nghĩa triết lý thầm kớn gỡ?Những gỡ là thõn thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều cú sức tỏa sỏng, nõng đỡ con người suốt hành trỡnh trỡnh dài rộng của cuộc đời. Tỡnh yờu thương và lũng biết ơn chớnh là một biểu hiện cụ thể của tỡnh yờu thương, sự gắn bú với gia đỡnh, quờ hương và đú cũng là sự khởi đầu của tỡnh yờu con người, tỡnh yờu đất nước.4.Nỗi nhớ của người chỏu về bà và bếp lửa.- Điệp từ: “Trăm”→ Khẳng định thế giới rộng lớn, với những điều mới mẻ.- Cõu hỏi tu từ: “Sớm mai này bà nhúm bếp lờn chưa?”→ Khụng thể nào quờn được bếp lửa, tỡnh cảm của bà.Khổ thơ cuối mang ý nghĩa triết lý thầm kớn gỡ?Những gỡ là thõn thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều cú sức tỏa sỏng, nõng đỡ con người suốt hành trỡnh trỡnh dài rộng của cuộc đời. Tỡnh yờu thương và lũng biết ơn chớnh là một biểu hiện cụ thể của tỡnh yờu thương, sự gắn bú với gia đỡnh, quờ hương và đú cũng là sự khởi đầu của tỡnh yờu con người, tỡnh yờu đất nước.III. Tổng kết:1.NT : - Xõy dựng hỡnh ảnh thơ vừa cụ thể, gần gũi, vừa gợi nhiều liờn tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng.- Viết theo thể thơ 8 chữ phự hợp với giọng điệu cảm xỳc hồi tưởng và suy ngẫm.- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miờu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm. 2. ND: SGK.3.í nghĩa: - Từ những kỉ niệm tuổi thơ ấm ỏp tỡnh bà chỏu, nhà thơ cho ta hiểu thờm về những người bà, những người mẹ, về nhõn dõn nghĩa tỡnh.--Xin chõn thành cảm ơn