Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Con cò (Cế Lan Viên)

VĂN BẢNCon còChế Lan ViênITÌM HIỂU CHUNG1,Tác giả✏-Chế Lan Viên (1920-1989)tên thật Phan Ngọc Hoan.🖌-Chế Lan Viên là một trong những tên tuổi hàng đầu của nền thơ hiện đại thế kỉ XX🖌- Phong cách sáng tác: Ông được đánh giá là một nhà thơ có phong cách và đặc sắc. Thơ ông lấp lánh vẻ đẹp trí tuệ, triết lí và khả năng sáng tạo hình ảnh.2,Tác phẩm✏- Bài thơ “Con cò” sáng tác năm 1962, in trong tập “Hoa ngày thường- Chim báo bão” của Chế Lan Viên.3,Đọc- bố cụcICon còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:"Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng..."Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ"Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng..."Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vânIINgủ yên, ngủ yên, ngủ yênCho cò trắng đến làm quenCò đứng ở quanh nôiRồi cò vào trong tổCon ngủ yên thì cò cũng ngủCánh của cò, hai đứa đắp chung đôiMai khôn lớn, con theo cò đi họcCánh trắng cò bay theo gót đôi chânLớn lên, lớn lên, lớn lên...Con làm gì?Con làm thi sĩCánh cò trắng lại bay hoài không nghỉTrước hiên nhàVà trong hơi mát câu vănIIIDù ở gần conDù ở xa conLên rừng xuống bểCò sẽ tìm conCò mãi yêu conCon dù lớn vẫn là con của mẹĐi hết đời, lòng mẹ vẫn theo conÀ ơi!Một con cò thôiCon cò mẹ hátCũng là cuộc đờiVỗ cánh qua nôiNgủ đi, ngủ đi!Cho cánh cò, cánh vạcCho cả sắc trờiĐến hátQuanh nôi🔊BỐ CỤC :3 PHẦN✏- Phần 1 (từ đầu đến con ngủ chẳng phân vân): Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ khi con còn bé✏- Phần 2 (tiếp và trong hơi mát câu văn): hình ảnh con cò gắn với cuộc đời đứa con✏- Phần 3 (còn lại): Suy ngẫm, triết lý nhà thơ về ý nghĩa lớn lao của tình mẹ thể hiện qua hình ảnh con cò và lời hát ru☁️IITÌM HIỂU CHI TIẾT1, Hình ảnh con cò qua lời ru thời thơ ấu của mẹ.ICon còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:"Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng..."Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ"Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng..."Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vâna,Con còn bế.../...cò đang bay => Hình ảnh con cò được gợi từ câu ca dao,hiện lên qua lời hát ru của mẹ,khi con còn bé.b,Con cò bay.../....cò Đồng Đăng=> Gợi hình ảnh quê hương tươi đẹp,thanh bình.c,Con cò ăn đêm.../....xáo măng=> Gợi về người lao động,người phụ nữ...vất vả nhọc nhằn kiếm sống.d, Cò một mình..../ cò có mẹ.....lại ngủ->Đối sánh với 2 hình ảnh biểu chưng:’con’ và ‘cò’=> Con được chăm sóc bảo vệ,nâng niu vì con có mẹ.1, Hình ảnh con cò qua lời ru thời thơ ấu của mẹ.ICon còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:"Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng..."Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ"Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng..."Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vâna,Con còn bế.../...cò đang bay b,Con cò bay.../....cò Đồng Đăngc,Con cò ăn đêm.../....xáo măngd, Cò một mình..../ cò có mẹ.....lại ngủe,Ngủ yên..../chẳng phân vân->Điệp ngữ ngủ yên,nhịp thơ2/2/2/2 gợi sự vỗ về ,dịu dàng ,âm điệu ngọt ngào,tha thiết đầy bao dung.🕛THẢO LUẬN NHÓM(2 phút)Ý nghĩa những hình ảnh ẩn dụ trong đoạn thơ “Ngủ yên.....chẳng phân vân”Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân1, Hình ảnh con cò qua lời ru thời thơ ấu của mẹ.ICon còn bế trên tayCon chưa biết con còNhưng trong lời mẹ hátCó cánh cò đang bay:"Con cò bay laCon cò bay lảCon cò Cổng PhủCon cò Đồng Đăng..."Cò một mình, cò phải kiếm lấy ănCon có mẹ, con chơi rồi lại ngủ"Con cò ăn đêmCon cò xa tổCò gặp cành mềmCò sợ xáo măng..."Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợCành có mềm, mẹ đã sẵn tay nângTrong lời ru của mẹ thấm hơi xuânCon chưa biết con cò con vạcCon chưa biết những cành mềm mẹ hátSữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vâna,Con còn bế.../...cò đang bay b,Con cò bay.../....cò Đồng Đăngc,Con cò ăn đêm.../....xáo măngd, Cò một mình..../ cò có mẹ.....lại ngủe,Ngủ yên..../chẳng phân vân->Điệp ngữ ngủ yên,nhịp thơ2/2/2/2 gợi sự vỗ về ,dịu dàng ,âm điệu ngọt ngào,tha thiết đầy bao dung.-Kết hợp hình ảnh giàu ý nghĩa “ Lời ru...mẹ thấm cành xuân,con cò con vạc,sữa mẹ..phân vân) điệp từ con biết chưa?..=>Tình yêu thương luôn nâng đỡ con của người mẹ=> Lời ru mẹ đưa con vào giấc ngủ và trong vô thức,đứa trẻ đón nhận suối nguồn của mẹ bằng trực giấc.🕛VẬN DỤNG MỞ RỘNGNét chung và riêng trong cách thể hiện đề tài của 2 bài thơ“ Khúc hát ru trên lưng mẹ” và “ Con Cò”2, Hình ảnh con cò và lời ru qua từng chặng đường đờiIINgủ yên, ngủ yên, ngủ yênCho cò trắng đến làm quenCò đứng ở quanh nôiRồi cò vào trong tổCon ngủ yên thì cò cũng ngủCánh của cò, hai đứa đắp chung đôiMai khôn lớn, con theo cò đi họcCánh trắng cò bay theo gót đôi chânLớn lên, lớn lên, lớn lên...Con làm gì?Con làm thi sĩCánh cò trắng lại bay hoài không nghỉTrước hiên nhàVà trong hơi mát câu văn->Điệp ngữ,nhân hóa,ẩn dụ,câu thơ dài ngắn khác nhau=>Cánh cò đã đi vào tiềm thức của tuổi thơ trở nên gần gũi,thân thiết nâng đỡ tâm hồn suốt đời.=> Hình ảnh con cò còn có ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ,về sự nâng đỡ bền bỉ của mẹ.3, Ý nghĩa của hình ảnh con cò và lời ru.-Con cò là tấm lòng của người mẹ bên con suốt đời.=> Nhịp thơ dồn dập,điệp từ ,phó từ...=> Tình cảm của mẹ mãi dạt dào và có ý nghĩa lớn lao với cuộc đời của con người.- Lời ru:là khao khát của người mẹ.-> Thể thơ tự do,mang âm hưởng của lời ru.=> Tất cả ý nghĩa của cuộc đời mẹ đều hướng về con,cho con.IIICẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ1,Lời ru qua từng chặng đường đời:2,Ý nghĩa của lời ru và tình mẹ: IVTỔNG KẾT- Ghi nhớ: SGK